Operetta nədir?
Yüngül mövzu, mahnı və söhbətə malik oynaq və ya istehzalı teatr növüdür. Operetta, xüsusən 19-cu əsrdə opera buffasının variasiyası kimi inkişaf etmişdir. F.Herv və Offenbax müasir operettanın ataları hesab olunurlar. Vyana məktəbinin üzvləri olan Frans Lehar və Ştraus bütün dünyada böyük uğur qazanan operetta əsərlərini Vyana valslarının şirin melodiyaları sayəsində populyarlaşdırıblar. Operetta bu gün ABŞ-da daha müasir yanaşma ilə öyrənilir və amerikalı operetta sənətçiləri öz mənbələrini xüsusilə musiqi salonlarında axtarırlar. Opera haqqında yazımız: Opera haqqinda melumat
Operetta nədir?
Operetta ; Quruluşuna görə operaya bənzəyən, lakin başdan-ayağa musiqisi olmayan, həm də romantik süjetdə qeyri-musiqili dialoqları, yüngül, əyləncəli, bəzən də rəqs səhnələrini ehtiva edən musiqili səhnə əsəridir. Onun musiqisi də operadan daha yüngül və hiss olunur.
Tarixi :
Operetta 16-18 – ci əsrlər boyu İtaliyada geniş yayılmış commedia dell’arte və vodvil kimi Fransada məşhur teatr janrlarından yaranmışdır. 19-cu əsrdə bu termin daha çox komediya və ya satirik xarakterli musiqili səhnə əsərləri üçün istifadə olunurdu. Bu pyeslərin ən uğurlu ifaçısı Jak Offenbax, Orphee aux enfers (1859; Orfey Cəhənnəmdə) və La Belle Hélène (1864; Gözəl Yelena) kimi operettalarında yunan mifologiyası mövzularının arxasında müasir Paris həyatına satirik şərh gətirmişdir. 1870-ci illərin sonlarında İngiltərədə William S. Gilbert və Ser Artur Sullivan H. M. S. Pinafore, Mikado, The Pirates of Penzance və Iolanthe, ya da The Peer and the Fairy (İolanthe və ya Fairy with the Sobleman) Offenbachın əsərlərindən təsirlənərək öz töhfələrini verdilər.
Eyni zamanda Vyanada İohan Ştraus (Gənc) daha romantik və melodik tipli operettalar yazırdı, məsələn, Die Fledermaus (Yarasa) kimi operetta ilə opera arasındakı fərqi bir çox cəhətdən ləğv edirdi. Əsrin sonlarına doğru, bəlkə də daha yumşaq Vyana operettasının təsiri altında fransız operetta üslubu daha incə və həssas, lakin daha az satirik keyfiyyət aldı. Oskar Ştraus, Leo Fall və macar əsilli fransız bəstəkarları Frans Lehar və André Messager kimi Ştrausun Vyana tamaşaçıları operettanın hazırkı musiqiyə çevrilməsinə töhfə veriblər.
Operetta ABŞ-da çiçəklənməyə başladı, Avstriya, Fransa, İtaliya və İngiltərədə tamaşaçı marağı azalmağa başladı. Bu keçid dövrünün bəstəkarları Viktor Herbert, Reginald de Koven və Ziqmund Romberq “Babes in Toyland”, “The Highwayman”, “The Student Prince”, “The Song” kimi operettaları ABŞ musiqi həyatına gətirdilər.
Opera və Operetta arasındakı fərqlər:
Başqa bir baxımdan, operaların bəstələnmiş lirik teatr növü olduğu, operettanın isə bəstəsiz sözlərdən ibarət olduğu görünür. Demək olar ki, operalar yüksək təbəqəyə müraciət etdiyi halda, operettalar xalqın zövqünə, xitab edir. Operalar Operetta faciələrinin musiqili variantını isə komediyanın musiqili variantı kimi təsvir etmək olar, çünki o, ictimaiyyəti cəlb edən, tənqidi, satira və komediya cəhətlərini özündə ehtiva edir.
