Bayraq günü haqqında məlumat
Bayraq bir ölkəni, cəmiyyəti, icmanı, təşkilatı simvollaşdıran, adətən parçadan h a zırlanan dövlət rəmzidir. Azərbaycan Respublikasının dövlətçilik rəmzlərindən biri də onun Dövlət Bayrağıdır. Azərbaycan Respublikasının dövlət bayrağı Azərbaycan dövlətinin suverenliyinin rəmzidir.
Bayraq gunu haqqinda melumat
Üçrəngli bayrağın rəmzlərini, üçrəngli bayrağın olması ideyasını ilk gündəmə gətirən şəxs Azərbaycan istiqlal ideoloqlarından biri Əli bəy Hüseynzadə olmuşdur.
Üç bərabər üfüqi zolaqdan ibarət Azərbaycan Respublikasının dövlət bayrağının yuxarı zolağı göy, orta zolaq qırmızı, aşağı zolaq isə yaşıl rəngdədir. Bayrağın hər iki tərəfində qırmızı fonda sağa baxan aypara və ağ rəngdə səkkizguşəli ulduz təsvir edilmişdir.
Bayraqdakı göy mavi rəng Azərbaycan xalqının türk mənşəli olduğunu, mavi rəngin isə türkçülük ideyası ilə bağlı olduğunu vurğulayır.
Qırmızı rəng – sivilizasiyanı, müasir cəmiyyət quran, demokratiyanı inkişaf etdirən, bir sözlə modernləşməni və inkişafa meyli ifadə edir.
Yaşıl rəng – İslam sivilizasiyasına və İslam dininə mənsub olmağı göstərir. Azərbaycan bayrağının üç rəngi türk milli mədəniyyətinin, müsəlman sivilizasiyasının və müasir Avropa demokratik prinsiplərinin simvoludur.
Qırmızı fonda aypara və səkkizguşəli ulduz təsviri vardır. Tarixçilərin fikrincə, üçrəngli bayraq Xalq Cümhuriyyəti tərəfindən dövlət bayrağı kimi qəbul edilərkən rənglərin nə demək olduğu açıqlansa da, aypara və səkkizguşəli ulduzun mənaları izah olunmayıb. Bayraqdakı aypara və səkkizguşəli ulduzun mənası ilə bağlı müxtəlif fikirlər mövcuddur.
Səkkizguşəli ulduz və ayparanın təsviri Aypara bir vaxtlar Bizans İmperiyasının paytaxtı Konstantinopolun gerbi olub. 1453-cü ildə türklər bu şəhəri ələ keçirdikdən sonra bu gerb Osmanlı imperiyası tərəfindən İslam dininin simvolu kimi qəbul edilmiş və bu rəmz digər müsəlman xalqlara da ötürülmüşdür. Bayraqdakı aypara türk xalqının simvoludur. Səkkizguşəli ulduzun mənasına gəlincə, bu, “Azərbaycan” sözünün əski əlifba ilə yazılması yolu ilə bağlıdır. Belə ki, “Azərbaycan” sözü köhnə əlifbada səkkiz hərflə yazılıb. Başqa bir fikrə görə, səkkizguşəli ulduzun tarixdəki mənası belə izah edilir: Türklük, İslam, Müasirlik, Statizm, Demokratizm, Bərabərlik, Azərbaycançılıq və Sivilizasiya.
Azərbaycan bayrağındakı ulduzla bağlı başqa bir fikir ondan ibarətdir ki, Azərbaycan memarlığında geniş istifadə olunan səkkizguşəli ulduz səkkiz türk xalqının simvoludur.
Üçrəngli bayrağın yaranma tarixi
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (AXC) Hökumətinin 1918-ci il noyabrın 9-da keçirilən iclasında Azərbaycanın üçrəngli bayrağı dövlət rəmzi kimi qəbul edilib.
1920-ci il aprelin 27-də bolşevik istilasından sonra AXC bayrağı Azərbaycan SSR-in qırmızı oraq və çəkic bayrağı ilə əvəz olundu.
Naxçıvan Ali Sovetinin 1990-cı il 17 noyabr tarixli qərarı ilə bərpa edilmiş və muxtar respublikanın dövlət bayrağı kimi qəbul edilmişdir.
1991-ci il fevralın 5-də Azərbaycan Ali Sovetinin qərarı ilə indiki üçrəngli və ay-ulduzlu bayraq müstəqil respublikanın dövlət bayrağı elan edilib.
“Dövlət Bayrağı Günü”
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 2009-cu il noyabrın 17-də imzaladığı sərəncama əsasən, hər il noyabrın 9-nun Azərbaycanda “Dövlət Bayrağı Günü” kimi qeyd olunması qərara alınıb. Bu tarix Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 1918-ci il noyabrın 9-da üçrəngli Azərbaycan bayrağının dövlətin rəsmi bayrağı elan edilməsi haqqında qəbul etdiyi qərarla bağlıdır. Əmək Qanununun 105-ci maddəsinə əlavə edilən mövzu ilə bağlı qərara əsasən digər bayram günləri sırasına əlavə edilən Dövlət Bayrağı Günü ölkədə rəsmi bayram günü elan edilib və qanunla iş günü hesab edilmir. İlk Dövlət Bayrağı Günü 2010-cu il noyabrın 9-da keçirilib.
Azərbaycan Respublikasının dövlət bayrağının istifadəsi Azərbaycan Konstitusiyasının 23-cü və 75-ci maddələri, “Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bayrağı haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu və “Dövlət bayrağı haqqında Əsasnamə” ilə tənzimlənir. “Azərbaycan Respublikası Dövlət bayrağının rəngi və sxematik təsviri yuxarıda göstərilən Qanun və Əsasnamə ilə təsdiq edilir.
Bayrağın eninin uzunluğuna nisbəti 1:2-dir. Aypara və səkkizguşəli ulduzun təsvirləri tərəfləri nisbəti 3:4 olan düzbucaqlının içərisinə yerləşdirilib; Düzbucaqlının diaqonalı bayrağın eninin 1/2 hissəsinə bərabərdir. Aypara təsviri iki konsentrik olmayan dairənin seqmentləri şəklindədir (eyni mərkəz); Böyük dairənin diametri xarici düzbucağın eninə, kiçik dairənin diametri isə bayrağın eninin 1/4 hissəsinə bərabərdir. Kiçik dairənin mərkəzi bayrağın həndəsi mərkəzinin solunda, bayrağın eninin 1/60 hissəsinə bərabər məsafədə yerləşir. Səkkizguşəli ulduzun təsviri ayparanın sağında, ulduzun xarici dairəsinin diametri bayrağın eninin 1/6, daxili dairənin diametri isə 1/12-dir.
Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bayrağı və onun təsviri ölçüsündən asılı olmayaraq həmişə təsvirlərə tam uyğun olmalıdır.
