Sumqayıt haqqında məlumat 

Sumqayıt Azərbaycanın üçüncü ən böyük şəhəridir. O, Bakıdan təxminən 31 km şimalda, Xəzər dənizinin sahilində yerləşir və əsas sənaye mərkəzlərindən biri kimi tanınır.

Əhalisi: 2024-cü ilin məlumatlarına görə, təxminən 350,000 nəfər

Sahəsi: Təxminən 83 km²

İqlimi: Mülayim yarıquraq iqlim (qışlar yumşaq, yaylar isti və quru)

İnzibati statusu: 1949-cu il yanvarın 22-də şəhər statusu alıb

Coğrafiyası: Xəzər dənizinin qərb sahilində yerləşir, Bakı və Abşeron yarımadası ilə sıx əlaqədədir

Tarixi

Qədim dövrlər

Sumqayıtın adı qədim mənbələrdə rast gəlinən “Sumqayıtçay” çayından götürülüb. Bu çay şəhərin yaxınlığında yerləşir və tarixi dövrlərdə bu ərazidə yaşayışın mövcud olduğunu göstərir.

Bəzi tədqiqatçılar hesab edirlər ki, Sumqayıt ərazisi hələ qədim dövrlərdən məskunlaşmışdır. Bu ərazidə tapılan arxeoloji qalıqlar burada qədim insanların yaşadığını sübut edir.

XX əsr – Sənaye Şəhərinə çevrilməsi

Sumqayıtın şəhər kimi yaranması 20-ci əsrin ortalarına təsadüf edir. 1930-cu illərin sonlarında SSRİ rəhbərliyi burada iri sənaye müəssisələrinin tikintisinə başlayıb. 1941-ci ildə Sumqayıt boru zavodunun və digər sənaye obyektlərinin tikintisinə start verilib.

1949-cu il yanvarın 22-də Sumqayıta rəsmi olaraq şəhər statusu verildi və qısa müddət ərzində sürətlə inkişaf etməyə başladı. O dövrdə şəhərin əhalisi 17,000 nəfər idi, lakin tez bir zamanda artaraq 100,000 nəfəri keçdi.

SSRİ dövründə Sumqayıt kimya, metallurgiya və ağır sənaye sahələrinin inkişaf etdiyi əsas şəhərlərdən biri oldu. Lakin bu sənaye inkişafı ekoloji problemlərə də səbəb oldu.

İqtisadiyyat və Sənaye

Sumqayıt Azərbaycanın ən mühüm sənaye şəhərlərindən biridir. Burada yerləşən böyük zavodlar şəhərin iqtisadiyyatının əsasını təşkil edir.

Əsas sənaye sahələri:

1. Kimya Sənayesi

Sumqayıt Kimya Sənaye Parkı – müasir texnologiyalara əsaslanan müəssisələr

Karbamid Zavodu – Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün strateji obyekt

Etilen-polietilen zavodu

2. Metallurgiya

Sumqayıt Boru Zavodu

“Azərboru” zavodu

3. Texnologiya və Alternativ Enerji

Sumqayıt Texnologiyalar Parkı (STP)

Günəş panelləri və alternativ enerji layihələri

4. Məişət və İstehlak Malları İstehsalı

Plastik məhsullar

Tikinti materialları

Son illərdə Sumqayıtda ekoloji layihələr həyata keçirilir və şəhərin sənaye sektoru ekoloji normalara uyğun şəkildə modernləşdirilir.

Təhsil

Sumqayıt təhsil baxımından da inkişaf etmiş şəhərlərdən biridir. Burada ali və orta ixtisas təhsil müəssisələri fəaliyyət göstərir.

Ali Təhsil Müəssisələri

1. Sumqayıt Dövlət Universiteti (SDU) – 1962-ci ildə yaradılıb, bir çox ixtisaslar üzrə mütəxəssislər hazırlayır.

2. Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin Sumqayıt Filialı

3. Sumqayıt Texniki Kolleci

Orta Təhsil və Peşə Təhsili

Sumqayıtda 60-dan çox ümumtəhsil məktəbi fəaliyyət göstərir.

Peşə məktəbləri – gənclərin texniki biliklər əldə etməsi üçün müxtəlif ixtisaslar üzrə kurslar keçir.

Mədəniyyət və turizm 

Sumqayıt mədəniyyət baxımından da zəngin şəhərdir. Burada teatrlar, muzeylər və mədəniyyət evləri fəaliyyət göstərir.

Mədəniyyət Obyektləri

Sumqayıt Dövlət Dram Teatrı – şəhərin ən mühüm mədəniyyət ocaqlarından biridir.

Sumqayıt Tarix Muzeyi – şəhərin keçmişini əks etdirən muzeydir.

Heydər Əliyev Mərkəzi – müxtəlif sərgilər və mədəni tədbirlərin keçirildiyi məkan.

Şəhər Mədəniyyət Sarayı

İstirahət və Əyləncə Məkanları

Sumqayıt Dənizkənarı Bulvarı – şəhərin ən gözəl istirahət məkanlarından biri.

Nəsimi Parkı – yaşıllıq və gəzinti üçün əlverişli yer.

Heydər Əliyev Parkı

Sumqayıt çimərlikləri – yay aylarında turistlərin cəlb edildiyi yerlərdir.

Ekologiya problemləri və yolları 

Sumqayıt SSRİ dövründə sənayenin sürətli inkişafı nəticəsində ekoloji problemlərlə üzləşib.

Əsas problemlər:

Kimyəvi və metallurgiya zavodlarının tullantıları

Atmosferin çirklənməsi

Xəzər dənizinə zərərli tullantıların axıdılması

Son illərdə görülən işlər:

Köhnə zavodların bağlanması və yeni, ekoloji təmiz texnologiyaların tətbiqi

Şəhərin yaşıllaşdırılması

Sumqayıt Kimya Sənaye Parkında ekoloji standartlara uyğun istehsalatın inkişafı

Sumqayıt bu gün Azərbaycanın əsas sənaye və mədəniyyət mərkəzlərindən biridir. Şəhər daim inkişaf edir və gələcəkdə daha da müasir, ekoloji təmiz və texnoloji baxımdan inkişaf etmiş bir şəhərə çevrilməkdədir.

Sumqayıtın sənaye və turizm potensialı, eləcə də ekoloji problemlərin həlli istiqamətində görülən işlər şəhəri gələcəkdə daha cəlbedici edəcəkdir.