Tulku haqqinda melumat

Tulku haqqinda melumat almaq istəyən oxucularımız üçün yeni məqaləmiz artıq hazırdır. Ətraflı şəkildə tülkülər haqqında məlumatları buradan oxuya bilərsiniz. Tehsil.com.az komandası olaraq sizlərə maraqlı ola biləcək bütün məlumatları təqdim edirik.

Təbiətdə çoxlu müxtəlif tülkü növləri var. Bu tülkü növləri öz yerlərinə uyğunlaşa bilən heyvanlardır. Bəzən rənginə, bəzən də coğrafiyasına görə adlandırılan tülkülər kifayət qədər yayılmışdır. Təbii ki, insanların meşələri məhv etməsi və təbiətin yaratdığı şərait tülkülərin sayının azalmasına səbəb olmuşdur.

Maraqlı vəhşi heyvan növlərindən biri olan tülkülər keçmişdən bu günə qədər heyvanlar aləmində hiyləgərliyi ilə tanınmışdır. Əslində kifayət qədər hiyləgər heyvanlardır deyə bilərik. Ovlarını ələ keçirmə prosesində adətən bu keyfiyyətdən kömək alaraq şikarını asanlıqla tuta bilirlər.

Tülkülərin ən fərqləndirici xüsusiyyətləri olan zəka və hiyləgərlik, bu keyfiyyətləri sayəsində onu keçmişdən günümüzə bir çox film və hekayə mövzusuna çevirmişdir. Təmsillərdə də hiyləgər insanların tülküyə bənzədilməsi əbəs yerə deyildir. Nağıllarda, cizgi filmlərində, jurnallarda və bir çox başqa yerlərdə tülkünün hiyləgərliyi ön plana çıxır.

Tülkü növləri və xüsusiyyətləri

Tülkü növlərinin sayı kifayət qədər çoxdur və bu növlər özünəməxsus xüsusiyyətləri ilə diqqəti cəlb edir.

Qırmızı tülkü

Ən məşhur tülkü növlərindən biridir. Bu tülkü növü Avropada geniş yayılmışdır. Türkiyədə bu tülkü növünü bir çox yerdə görmək mümkündür.

Arktik tülkü

Adından da göründüyü kimi, arktik tülkü soyuq iqlimdə yaşayır. Qışda ağ kürklü olan bu tülkü kiçik ölçülüdür.

Səhra Tülküsü

Şüyüd tülkü canid ailəsində çox kiçik bir canlı kimi tanınır. Bu tülkü növünə Şimali Afrika və Ərəbistan yarımadasında tez-tez rast gəlinir.

Qəhvəyi Tülkü

Canidlər fəsiləsinin Urocyon cinsinə aid tülküdür. Şimali Amerikada üçüncü olaraq böyük əhəmiyyət kəsb edir. Çünki bu tülkü növü qırmızı tülkü və düzənlik tülküdən sonra gəlir.

 Aran Tülküsü

Aran tülkü ümumiyyətlə quraq ərazilərdə yaşamağı seçir. Ölçüsünə görə qırmızı tülküdən daha böyükdür. Onların qulaqları xüsusilə böyükdür.

 Qum tülküsü

 Qum tülkü ümumiyyətlə quraq yerlərə üstünlük verir. Buna görə də Şimali Afrikanın quraq bölgələrində tülküləri aşkar etmək çox asandır.

Tülkülər harada yaşayır?

Tülkülər yaşadıqları coğrafiyaya uyğunlaşa bilən canlılar kimi tanınırlar. Bu heyvanın yaşadığı yer növlərinə görə dəyişir. Başqa sözlə, Arktikada yaşayan tülkülərlə yanaşı, səhrada və ya meşədə yaşayan tülkülər vardır. Tülkülərin yaşadığı yerlər bunlardır: Asiya, Avropa və Şimali Afrika. Tülkülərin Amerika qitəsində yaşadığı da məlumdur.

Tülkülər itlər fəsiləsinə aid bir növdür. Ən çox yayılmış tülkü növü qırmızı tülküdür. Qırmızı tülkü Türkiyənin bir çox yerində görülüb. Bu tip tülküyə hər yerdə, istənilən vaxt rast gəlmək olar. Çünki tülkülər istənilən coğrafiyaya uyğunlaşa bilirlər. Meşələrdə, tarlalarda, açıq yerlərdə və bir çox başqa yerlərdə tülkülərlə qarşılaşma şansınız var. Xüsusən də qışda qar yağan rayonlarda insanların yaşayış yerinə əsasən də kənd yerlərində əsasən ev quşlarını ovlamaq üçün ac tülkülər daxil olurlar. Buradan da başa düşüldüyü kimi, heç gözləmədiyiniz anda tülkü görmək son dərəcə mümkündür.

Tülkülər qidalanmaq üçün magistral yol kənarlarına və şəhər mərkəzlərinə yaxın yerlərə də gələ bilərlər. Çox vaxt tülkülər insanlara zərər vermədən qaçırlar. Harada yaşamasından asılı olmayaraq bəzi tülkü növləri başqa coğrafiyaya getdikdə asanlıqla uyğunlaşa bilirlər.

Tülkülər çox yaxşı iybilmə qabiliyyətinə malikdirlər. Onların eşitmə duyğuları da yüksək inkişaf etmişdir. Çox çevik bir görünüşə malik olan tülkülər qaçanda çox sürətli ola bilirlər. Onlar həm ətyeyən, həm də ot yeyən heyvanlar kimi tanınır. Aclıqdan ölməmək üçün yaşayış yerlərini qısa müddətə tərk edirlər.

OVLANMASI

Tülkülər ümumiyyətlə gecə ovlamağa üstünlük verirlər. Onlar tez-tez təkbaşına gəzərkən görünürlər. Onlar tək səyahət etməyi sevirlər. Balaları üçün yemək tapmaq üçün insanların yaşayış yerlərinə girə bilərlər. Xüsusilə düşərgə sahələri tülkülərin yemək tapmaq üçün ideal yerləridir. Türkiyədə tez-tez olmasa da, dünyanın bəzi yerlərində tülkü hücumları olub. Buna görə də tülkülərlə diqqətli olmaq faydalıdır.

Massaçusets həm qırmızı, həm də boz tülkülərin vətənidir. Görünüşü və ovçuluq davranışı ilə pişiyə bənzəsələr də, tülkülər, ev itləri və canavar kimilər ailəsindəndir. Qırmızı tülkü 7-15 kilo ağırlığında və iki növdən daha böyükdür.

Boz tülkü daha kiçikdir və adətən 11-12 kiloqramdan çox deyil. Qırmızı tülkü boz görünə biləcəyi üçün onları rəngə görə qarışdırmaq mümkün olsa da, ağ uclu quyruq yalnızca qırmızı tülküdə olur.

Tülkü müxtəlif yaşayış yerlərində yaşayır və şəhərətrafı və şəhər ərazilərinə asanlıqla uyğunlaşır. Onlar dələ, siçanlar və meyvələr də daxil olmaqla müxtəlif heyvan və bitkilərlə qidalanırlar. Gənc tülkülər adətən yazın sonuna və ya payıza qədər ov etməyi öyrənən valideynlərinin yanında qalırlar.

Tülkü adətən utancaq heyvanlardır və adətən insanların yanında geri çəkilirlər. Bununla belə, tülkü özünü təhlükəsiz hiss etdiyi bir ərazidə və ya örtülməyə yaxın yerlərdə görmək qeyri-adi deyil. Şimal-şərqdə yaz fəsli özü ilə çoxlu tülkü müşahidələri gətirir. Tülkü ümumiyyətlə insanlar olmadıqda aktiv olmağa çalışır. Əsasən gecə (gecə aktiv) olmasına baxmayaraq, tülkü gündüzlər şəhərətrafı və ya şəhər ərazilərində tez-tez görünür.

Tülkülər köçəri heyvanlardır və tez-tez bir yerdən başqa yerə köçürlər. Tülkü nadir hallarda rast gəlinən quduz olmadıqda və ya tutulduqda və ya ələ keçirildikdə insanlar üçün heç bir təhlükə yaratmır. Bir tülkü adətən döyüşməkdən daha çox qarşılaşmadan qaçır. Tülkü sağlam görünürsə, bu füsunkar heyvanı müşahidə etmək fürsətindən həzz alın. Əgər letarji, büdrəmə və ya qeyri-sabit davranış əlamətləri görsəniz, yerli heyvan nəzarəti ilə əlaqə saxlayın.

AZƏRBAYCANDA YAŞAYAN TÜLKÜLƏR

Azərbaycanda bir çox heyvan növünə rast gəlinir. Ölkəmizin iqlim şəraiti və çox sayda meşələrin olması burada bir çox heyvan və quşların yaşamasına imkan yaradır. Tülkülərə Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində rast gəlməyiniz mümkündür.

Tülkülər Qafqazda, o cümlədən Azərbaycanda düzən, meşə və dəniz səviyyəsindən 3000 m-dək yüksəkdə olan dağ zonalarında yaşayan canlılardır. Ölkəmizdə əsasən onlara ən çox Kür-Araz ovalığının açıq landşaftlarında, xüsusən Muğan, Mil, Şirvan və digər rayonların becərilməyən torpaqlarında, Kiçik Qafqazın düzən, dağətəyi rayonlarında təsadüf edilir. Meşə zonalarında isə az sayda mövcuddurlar. Kür, Araz, Alazan v

İori çayları boyunca yerləşən tuqay və digər meşələrdə onlara çox nadir hallarda təsadüf olunmaqdadır. Tülkülərin sayı Subalp çəmənliklərdə meşə zonalarına nisbətən daha çoxdur. Böyük və Kiçik Qafqazın alp çəmənliklərində isə azsaylıdırlar. Ümumiyyətlə tülkülərin yerləşməsi və sayı bitki örütüyündən, torpağın quruluşundan, yerin relyefindən, qidanın miqdarından və digər şərtlərdən asılıdır.

Azərbaycanda 3 yarımnöv tülkü yaşayır. Bunlar: dağlıq Zaqafqaziya –lat. Vulpes vulpes alticola Ognev, Kürdüstan –lat. Vulpes vulpes kurdistanica və Zaqafqaziya çöl –lat.

Vulpes vulpes alpherakyi Satunin yarımnövləri. Birinci böyüklüyünə görə Şimali Qafqaz tülkülərindən (V.v.caucasica) geri qalır. Onların rəngi tünddən açıq noxudu-paslı-sarı rəngə kimi dəyişir. Tipik od çalarlarının olmaması səciyyəvidir, xəzi gözəl, yüngül və yumşaqdır. Bu yarımnöv Zaqatala -nın dağlarında, respublikanın qərb düzənliklərində və demək olar ki, bütük Kiçik Qafqazda rast gəlinir. Kürdüstan tülküsü dağ tülküsü ilə müqayisədə daha kiçikdir. Onun belinin rəngi açıq, ağımtıl və ya qara-ağ kürən çalarlıdır. Bel sütunu boyunca enli, açıq qırmızımtıl-kürən zolaq keçir. Bütün bədənində qara tüklər var. Lakin bu növ o qədər azdır ki, gözə çarpmır. Boğazında və boynunun altı hissəsində qıl tüklər bozumtul, belində tüklərin ucu parlaq qırmızımtıl-kürən rəngdə olub, bu rəng quyruğunun üstünə keçir. Bu yarımnöv Kiçik Qafqazda yaşayır. Xüsusən Naxçıvan və Talış meşələrində tez-tez rast gəlindiyi müşahidə olunmuşdur. Zaqafqaziya çöl tülküsü isə düzənliklərdə yaşayaraq istər arealın uzunluğuna, istrəsə də sayına görə əvvəlki yarımnövlərdən üstündürlər. Onun rəngi çox vaxt bulaşıq-paslı boz və ya paslı-qonur, bel sütunu üzərində bir qədər paslı kəməri olur.