Hibrid tehsil nedir?

Hibrid təhsil nədir sualına cavab olaraq deyə bilərik ki,  vəziyyətdən asılı olaraq təhsil mühitinin yaradılması üçün yeni, qabaqcıl texnologiyaların köhnə, sınanılmış metodlar ilə birləşməsindən ibarət bir təhsil formasıdır. Misal olaraq deyə bilərik ki,  ənənəvi təhsil sistemi müəyyən səbəblərdən öz işini icra edə bilmirsə və yaxud icra edə bilmirsə, o zaman digər alternativ təhsil növlərinin tətbiqi elə hibrid təhsilinin tətbiqi deməkdir.

Başqa bir deyimlə izah etsək, hibrid öyrənmə, hibrid öyrənmə və qarışıq öyrənmə kimi də tanınan qarışıq öyrənmə ən sadə tərifi ilə ənənəvi təhsil metodunun onlayn təhsil materialları ilə zənginləşdirilməsi, yəni qarışdırılması kimi müəyyən edilir. İstifadə olunan texnologiyalarla yanaşı, ənənəvi təlim mühitində müxtəlif təhsil fəlsəfələrinin istifadəsi qarışıq öyrənmə kimi müəyyən edilir.

Lakin, qarışıq təlim (hibrid təlim metodu) ənənəvi təhsili dəstəkləmək üçün texnoloji materiallardan istifadə kimi qəbul edilməməlidir. Qarışıq öyrənmədəki tarazlıq məhsuldarlığı artırmaq üçün onlayn təhsilə əlavə olaraq üz-üzə dərslər təklif edən onlayn əsaslı təhsil müəssisəsi kimi də hesab edilə bilər.

Hibrid tə sistemi zamanı dərslər həm sinifdə, həm də onlayn formatda təhsil almağa imkan verir. Uşaqların bir hissəsi məktəbdə sinifdə olarkən qalan hissəsi təcriddə qala bilər.  Ancaq bu təhsil almağa bir maneə deyil – hamı birlikdə öyrənir.

Hibrid təhsil özündə klassik və yeni texnologiyaları birləşdirir. Hibrid təhsil bütün tələbələr üçün yəni həm klassik təhsilə öyrəşənlər və həm də yenilik tərəfdarları üçün çox uyğundur. Bu təhsildə daha öncə mövcud olan texnologiyalar öz işini davam etdirir, belə formatda təhsil daha təhlükəsizdir və bilik səviyyəsinin aşağı düşməsinə səbəb olmur.

Hibrid təhsilin üstünlükləri.

• Tələbə bilavasitə dərsə hazırlaşmalı. 
• Dərsdə iştiraka qədər işini görməlidir.
• Sürətli onlayn ünsiyyət hesabına tələbələrin motivasiyası artır.
• Müəllif materiallarının və ümumi materialların birləşdirilməsi tələbələrə öyrəndikləri fənn üzrə biliklərini dərinləşdirmək imkanı verir.
• Rahat dərs qrafikinin olması.
• Müxtəlif üsullar ilə tədrisin keyfiyyətinə nəzarət etmək imkanı: mentorların iştirakı, dərslərin yazılması, yoxlama siyahıları və s. olması.
• Hibrid təhsil – tədris prosesini sosial və şəffaf edən komanda fəaliyyətidir və komanda şəklinə fəaliyyət göstərir.
• Müəllim və tələbələr məsafədən işləyə bilərlər ki, bu da tədris prosesinə xarici mütəxəssislərin cəlb edilməsi imkan yaradır.
• Hibrid təhsil zamanı maddi rifah səviyyəsi, fiziki məhdudiyyətlər və ya gender ayırseçkilikləri ilə bağlı problemlər əhəmiyyətli dərəcədə azalmış olur.

Qısa şəkildə qeyd edəki ki, hibrid təhsilin əsas üstün cəhətləri komanda formasında təhsil almağın mümkünlüyü, gender bərabərliyinin olması, evdən işləməyin və oxumağın mümkünlüyüdür. Olduqca rahat imkanlar ilə təmin edən hibrid təhsil günümüzdə aktuallığını qorumaqda davam edir.

Hibrid təlim metodlarının yaradılmasında neyroelmlər köməyə gəlir. Məsələn, neyroelmin kəşflərindən biri ondan ibarətdir ki, aktiv idrakın optimal pəncərəsi,  təxminən on dəqiqə davam etməkdədir. Bu o deməkdir ki, biz on dəqiqəlik zaman kəsimində ən yaxşı şəkildə anlayırıq və öyrənirik, bundan sonra konsentrasiya pisləşir.

Yorğunluq və yaxud da stress anlarında bizim bilik pəncərəmiz də azalır. Beynin məlumatları idarə etmək qabiliyyəti biz istirahətə ara vermədən idrakın on dəqiqəlik sessiyasını davam etdirdiyimizdə daha da pisləşir ki, bu effektiv nəticə verə bilmir. Bu, məsələn, dərslərin çətin və uzaq hissəsi üçün tədris videokontentinin hazırlanmasına kömək edən kəşflərdən biri hesab olunur.

Hibrid təhsili niyə seçməliyik? Hibrid təhsil önəmlidirmi?

İlk əvvəl qeyd edək ki, birgə (hibrid) təhsil məktəbləri həm akademik, həm də sosial baxımdan daha yaxşı nəticələr və daha keyfiyyətli cəmiyyət təmin edir.

Hibrid təhsil gender bərabərliyinə nail olmağın ən yaxşı yollarından biri hesab olunur. Gender bərabərliyini öyrətməyin ən yaxşı yolu uşaqların siniflərdə yan-yana oturaraq böyüməsi, birlikdə öyrənməsi, paylaşması və yaşamasıdır. Beləliklə, gənc yaşda kişi və qadın bərabərliyini mənimsəmək, bu ‘bərabərliyi’ kitablarda oxumaqdansa yaşayaraq öyrənmək sosial bərabərlik baxımından çox əhəmiyyətli bir addımdır.

Birgə təhsilin əsas üstün cəhəti uşaqlara fərqlər barədə məlumat verməyin ən yaxşı yoludur. Kiçik yaşlarından birgə təhsil alan uşaqlar fərqləri başa düşməyi və qəbul etməyi öyrənirlər. Fərqliliklərin birlikdə yaşandığı məktəblər sağlam cəmiyyətin açarıdır.

Tək cinsli məktəblərdə şagirdlər əks cinslə daha az ünsiyyətdə olurlar və daha çox sosial cəhətdən etibarsız, introvert və ya həddindən artıq reaksiyalı, nəzarətsiz ola bilərlər. Çox vaxt məktəbi bitirdikdən sonra əks cinslə ünsiyyət qurmaqda, bir yerdə işləməkdə, hətta danışmaqda çətinlik çəkirlər. Bu çatışmazlıq bəzən o qədər əhəmiyyətli ola bilər ki, insanın iş və şəxsi həyat münasibətlərinə təsir edir.

Digər tərəfdən, qarışıq məktəblərdə böyüyən gənclər əks cinslə dostluq etmək, əməkdaşlıq etmək və özlərini ifadə etməkdə təcrübəlidirlər.

Qarışıq təhsil məktəblərində akademik nailiyyət daha yüksəkdir. Birgə təhsil məktəbləri yüksək nailiyyətlərin əldə edildiyi və tələbələrin tək cinsli məktəblərdən daha yaxşı öyrəndiyi və inkişaf etdiyi məktəblərdir. Tək cinsli məktəbləri müdafiə edən valideynlər üstünlüklərinin səbəbini övladlarının daha yaxşı konsentrasiyası və dərslərində uğur qazanması ilə izah etsələr də, çox vaxt daha aşağı akademik nəticələrlə üzləşirlər.

Hibrid təhsil haqqında ətraflı məlumat.

Hibrid sözü əslində bəzi nəqliyyat vasitələrinin yanacaq sistemlərindən tanış olduğumuz bir sözdür. Hibrid sözünün hərfi mənası “iki fərqli gücün birlikdə istifadəsi” kimi izah olunur. Hibrid sözü təhsillə birləşdirildikdə, bu, iki fərqli təhsil modelinin bir dam altında görüşməsi deməkdir. Ətraflı şəkildə izah edəsi olsaq, Hibrid təhsil sistemi o deməkdir ki, bəzi dərslərin üzbəüz, bəzilərinin isə onlayn keçirilməsi nəzərdə tutulur. Hibrid təhsil modeli həm də qarışıq tədris üsulu kimi müəyyən edilə bilər.  Bu, ənənəvi və onlayn təhsilin qarışığı, harmoniyası kimi də ifadə edilə bilər.

Hibrid təhsil modeli iki mərhələdə həyata keçirilə bilər. Bunları aşağıdakı kimi izah etmək olar.

Onlayn təhsil

Burada prioritet “öyrənmək”dir. Bunu bilik və anlayış kimi də düşünmək olar. Bilik əldə etmək, onu təkrarlamaq və bilik üçün məşqlər etməklə formalaşır.

Üzbəüz təhsil

Bu bölmə sonrakı addımları əhatə edir. Onun sintez, təhlil və qiymətləndirmə kimi mərhələləri var. Bu bölmə qarşılıqlı əlaqə ilə dəstəklənir və məlumat tələbəyə üz-üzə verilir.