Tikdim ki izim qala mövzusunda inşa
Həyat, bir çoxları üçün sadəcə başlanğıc və sonu olan bir xətt kimi görünə bilər. Lakin əslində bu xəttin üzərində bizim həyatımıza məna verən, bizi başqalarından fərqləndirən izlər var. Bu izlər bizim yaşadığımız anlar, gördüyümüz işlər və arxamızda qoyduğumuz mirasdır. Hər bir insanın həyatı özünəməxsus bir hekayədir və bu hekayənin dəyəri onun necə yazıldığı ilə ölçülür. “Tikdim ki izim qala” ifadəsi məhz bu fikri ifadə edir – həyatımızı elə yaşayaq ki, bizdən sonra bizi xatırladan, yaşadan izlər qala bilsin.
İnsan həyatının ən böyük mükafatı onun əməlləri ilə xatırlanmasıdır. Tarixə nəzər salanda böyük şəxsiyyətlərin – alimlərin, sənətkarların, liderlərin, müəllimlərin, valideynlərin – özlərindən sonra hansı dərin izlər buraxdıqlarını görürük. Amma unutmamalıyıq ki, hər bir insan özünəməxsus izlər qoymaq iqtidarındadır. Bu izlər sadəcə material sərvətlər və ya böyük nailiyyətlərlə məhdudlaşmır. Mənəvi dəyərlər, səmimi münasibətlər və başqalarına göstərilən kiçik, lakin vacib dəstək də əbədiyyətə yol açan izlərdən biridir
İz qoymaq nə deməkdir?
İz qoymaq yalnız böyük işlər görməkdən ibarət deyil. İz, hər hansı bir sahədə fərq yaratmaq, cəmiyyətə faydalı olmaq, insanlara təsir etmək və onların yaddaşında xoş xatirələrlə yaşamaq deməkdir. Bu, bir alim üçün elmə verdiyi töhfələr, bir müəllim üçün yetişdirdiyi tələbələr, bir sənətkar üçün yaratdığı əsərlər, bir valideyn üçün isə övladlarına verdiyi dəyərlər ola bilər. İnsan dünyadan köçsə də, onun əməlləri, yaratdığı dəyərlər və xoş xatirələri həmişə yaşayır.
İz qoymağın əhəmiyyəti
İnsan həyatı çox qısadır, amma bu qısa müddət ərzində etdiyi əməllərlə əbədi izlər buraxa bilər. Bir ağac əkən şəxs gələcək nəsillərə oksigen və kölgə bəxş etdiyi kimi, gözəl əməllər də bəşəriyyətə faydalı izlər buraxır. Bu, sadəcə fiziki olaraq görülən işlərdə deyil, mənəvi olaraq da özünü göstərə bilər. Məsələn, bir şəxs başqasına kömək etdiyi zaman həmin insanın ürəyində bir xoş təəssürat yaradır. Bu, kiçik bir iz olsa belə, insanlıq tarixinin bütövlüyündə böyük bir dəyərə çevrilə bilər.
Hansı izlər qalıcıdır?
Dünya tarixində iz qoymuş çoxsaylı insanlara baxdıqda görürük ki, onların əməlləri cəmiyyətin xeyrinə yönəlmişdir. Məsələn, Nizami Gəncəvi kimi dahi şairlər öz əsərləri ilə insanlığa müdriklik dərsi veriblər. Əhməd bəy Ağaoğlu, Üzeyir Hacıbəyli kimi şəxsiyyətlər xalqın maariflənməsi, mədəniyyətin inkişafı üçün çalışıblar. Onların izləri bu gün də bizimlədir. Amma qalıcı izlər yalnız böyük liderlərin və dahi şəxslərin yaratdığı izlər deyil. Hər bir adi insan da öz çevrəsində, ailəsində və icmasında müsbət təsir göstərə bilər.
Həyatımızı necə yaşamalıyıq ki, iz qalsın?
1. Xeyirxah əməllər etməklə: İnsanlara yardım etmək, başqalarına xoşbəxtlik bəxş etmək iz buraxmağın ən gözəl yollarındandır.
2. Elm və bilik əldə etməklə: Elm insanı və cəmiyyəti irəli aparan ən güclü silahdır. Öz biliklərimizi artırmaq və başqalarına ötürmək gələcək nəsillərə dəyərli miras buraxmaqdır.
3. Mənəvi dəyərləri qorumaqla: Əxlaq, vicdan və ədalət kimi dəyərləri qorumaq insanın ruhani izini gücləndirir.
4. Yaradıcı olmaqla: İncəsənət, ədəbiyyat, musiqi və digər yaradıcı sahələrdə öz töhfələrimizi vermək insanın xatirələrdə yaşamasını təmin edir.
4. Ailə dəyərləri vasitəsilə:
Ailə insanın ilk və ən əsas məktəbidir. Valideynlərin övladlarına verdikləri sevgi, təlim-tərbiyə və dəyərlər onların gələcək həyatına birbaşa təsir edir. Bu dəyərlər düzgün ötürüldükdə, bir ailənin buraxdığı iz nəsildən-nəslə ötürülərək cəmiyyətə müsbət təsir göstərir.
5. Vicdanlı və ədalətli olmaqla:
Cəmiyyətdə iz qoymaq üçün insanın ilk növbədə öz vicdanına və dəyərlərinə sadiq olması vacibdir. Ədalətli davranış, dürüstlük və insaf insanın xarakterini müəyyən edir. Vicdanlı insanlar başqaları tərəfindən hər zaman xatırlanır və nümunə kimi qəbul olunur.
“Tikdim ki izim qala” ifadəsi bizi həyatımızın məqsədi haqqında düşünməyə vadar edir. İnsan yalnız öz həyatını yaşamaqla kifayətlənməməli, gələcək nəsillərə dəyərli bir irs buraxmağa çalışmalıdır. Həyatımızı elə yaşamalıyıq ki, bizdən sonra adımız hörmətlə çəkilsin, əməllərimiz insanların ürəyində yaşasın. İz buraxmaq üçün böyük imkanlara malik olmaq vacib deyil. Kiçik addımlar atmaqla belə böyük dəyişikliklər yaratmaq mümkündür. Ən əsası, izimizlə xeyir gətirək və insanların xatirələrində yaxşılıqla yaşayaq.
İzlərimizin təsiri
Bizim qoyduğumuz izlər yalnız özümüzlə bağlı deyil. Onlar həm də ətrafımızda olan insanlara təsir edir. Məsələn, bir müəllimin verdiyi təhsil bir tələbənin gələcəkdə uğurlu bir alim, sənətkar və ya lider olmasına yol aça bilər. Bir valideynin övladına ötürdüyü sevgi və tərbiyə həmin övladın xeyirxah bir insan kimi yetişməsinə kömək edə bilər. Bu təsirlər dalğa effekti yaradır – bizim əməllərimiz bir insana, o insan vasitəsilə isə bir çoxlarına təsir edir.
Qarşıdakı maneələr
Həyatda iz qoymaq asan deyil. Bunun üçün insan əzmkar olmalı, qarşısına məqsədlər qoymalı və bu məqsədlərə çatmaq üçün çalışmalıdır. Bəzən çətinliklər və uğursuzluqlar bizi yolumuzdan döndərə bilər. Lakin unutmaq olmaz ki, ən dərin izlər ən çətin yolları keçənlər tərəfindən qoyulur.
İzlərimiz unudulmasın deyə
Həyatda əbədi izlər buraxmaq üçün üç əsas amil çox vacibdir:
1. Əməksevərlik: İnsan çalışaraq, öz bacarıqlarını göstərərək ətrafına təsir edə bilər.
2. Səmimiyyət: Səmimi davranışlar və xoş münasibət insanları hər zaman xatırlanmağa vadar edir.
3. Məqsədlərə bağlılıq: İnsan nə qədər böyük məqsədlər qoyarsa, onun buraxdığı iz də bir o qədər böyük olar.
“Tikdim ki izim qala” ifadəsi bizi bir daha həyatımızın mənasını və dəyərini düşünməyə çağırır. Həyatımızın qısa olmasına baxmayaraq, bu qısa müddət ərzində əbədiyyətə uzanan izlər buraxmaq bizim əlimizdədir. Hər birimiz öz həyat yolumuzda bir nişan qoymağa çalışmalı, gələcək nəsillər üçün işıqlı bir miras buraxmalıyıq. Həyatımızı elə yaşamalıyıq ki, bizdən sonra dünyada xeyirxahlıq, bilik, sevgi və sülh dolu bir iz qala bilsin.
