Dunyanin 7 mocuzesi haqqinda melumat

Dunyanin 7 mocuzesi haqqinda melumat bir çoxları üçün maraqlıdır. Uşaqlıqdan bu yana dünyanın 7 möcüzəsi olması barədə xəbərlər eşitmişik. Lakin bir çoxlarımız bu möcüzələrin hansı olması haqqında kifayət qədər məlumata sahib deyilik. Sizlər üçün bu möcüələri bir-bir araşdıraraq, əsaslı məlumatları təqdim edirik. Bu mükəmməl insan əməyi olaraq bilinən tikililər eramızdan əvvələ təsadüf edir. İndi isə gəlin, dunyanin 7 mocuzesi haqqinda melumat ilə tanış olaq.

Dünyanın yeddi möcüzəsi olaraq bilinən, antik dünyada inşa edilən Misir piramidaları, İsgəndəriyyə mayakı, Babilin asma bağları, Artemida məbədi, Rodos heykəli, Bodrum mavzoleyi adlı yeddi bina və Olimpdə Zevsin Heykəlidir. Bunlar müxtəlif müəlliflər tərəfindən insanın etdiyi inanılmaz strukturlar olaraq “möcüzə” deyə adlandırıldı. Binaların möcüzə olmalarının səbəbi dövrün texnikalarına və imkanlarına görə böyük səylər tələb etməsidir. Möcüzələr çox antik müəllifin və ziyalısının marağını çəkmiş, bir çoxunun məhz bu “möcüzələri” görmək üçün səyahətə çıxması üçün səbəb yaratmışdır. Bu strukturlar haqqında məlumat toplayan yazarlar binaların xüsusiyyətlərini, harada və necə inşa edilməsini çox vaxt ayıraraq araşdırmalar apararaq tarixi faktları əldə edərək yazmışlar. Lakin bu məlumatların bir qisimi mübahisəlidir. Bu gün yeni kəşflərə və strukturlara görə yeni “yeddi möcüzə” siyahıları nümayiş olunmuşdur ki, saytımızda hər biri haqqında ətraflı məlumat əldə edə bilərsiniz. Sizə təqdim etdiyimiz isə antik dünyadan bəri bilinən “antik dünyanın yeddi möcüzəsidir”.

Müasir dünyada yeni möcüzə siyahıları tərtib olunmuşdur. Gəlin, tanış olaq:

1. Misir piramidaları- Misir.
2. Babilin asma bağları-İraq.
3. Zevs heykəli- Yunanistan.
4. Artemida məbədi-İzmir, Türkiyə.
5. Rodos heykəli-Yunanistan.
6. İsgəndəriyyə mayakı- Misir.
7. Halikarnas mavzoleyi

Günümüzə qədər gəlib çıxmadığından, mayakın əl ilə işlənilmiş rəsmlərindən əsərlənərək rəsmi çəkilmişdir.

Misir piramidaları

Misir piramidaları dünyanın ilk möcüzəsi hesab olunur. Uzun illərdir onların necə və nə cür hazırlanması araşdırılır. Gizada yerləşən ilk və ən böyük piramida, e.ə. 2551-ci ildə hakimiyyətə gələn Misir fironu Xeops tərəfindən tikilmişdir. Böyük Piramida kimi də tanınan Xeops Piramidasının hündürlüyü 138 metrdir ki, bu piramida həm də Qədim Dünyanın Yeddi Möcüzəsi sırasında ilk yerdədir.

Təxminən eramızdan əvvəl 2520-ci ildə hökmranlıq etməyə başlayan firon Xafrenin piramidası Xeops piramidasından bir qədər kiçik olsa da, daha hündür yerdə tikilib. Firon Xafrenin üzünün Sfenksin üzü üçün modelləşdirildiyi güman edilir. Gizada piramida quran üçüncü firon e.ə. Təxminən 2490-cı ildə hakimiyyətə başlayan Mikerinosdur. O, hündürlüyü 65 metr olan daha kiçik piramidaya üstünlük verib.

Babilin asma bağları

Babilin Asma Bağları, Babilin ən böyük padşahı II. Navuxodonosor (e.ə. 605-562) tərəfindən tikilmiş Yeni Babil imperiyasının paytaxtını gözəlləşdirən əfsanəvi bağlardır. Qədim Dünyanın Yeddi Möcüzəsindən biridir və varlığı tarixçilər arasında mübahisəli olan yeganə tikilidir deyə bilərik.

Bəzi alimlər bağların Babildə deyil, Aşşur İmperiyasının paytaxtı Ninevada olduğunu iddia etsələr də, digərləri qədim müəlliflərə sadiq qalaraq arxeologiyanın mütləq sübut təqdim edəcəyini gözləyirlər. Bir digərləri isə bağların qədim təxəyyülün məhsulu olduğuna inanırlar. Babil arxeologiyası və qədim Babil mətnləri bu mövzuda sussa da, antik yazıçılar bağları sanki Navuxodonosorun paytaxtında olan və hələ Ellinizm dövründə mövcud olan kimi təsvir edirlər. Siyahıda daha çox tanış olan yunan elementləri ilə müqayisədə bağların ekzotik təbiəti və onların yeri və yoxa çıxması ilə bağlı sirr Babilin Asma Bağlarını Yeddi Möcüzənin ən füsunkarına çevirə bilmişdir.

Zevs heykəli

Zevs heykəli ilə bağlı çox sayda məlumatlar vardır. Onlardan əsas lazimi məlumatları sizlər üçün təqdim edirik. Olimpiyadakı Zevsin heykəli, bütün Yunan tanrılarının padşahı olan tanrı Zevsin fil sümüyü və qızıldan 13 metr hündürlüyündə oturan heykəlidir. Yunan Peloponnesindəki Olimpiya məbədində yerləşən Zevs heykəli 800 ildən artıqdır ki, qədim Olimpiya Oyunlarına ev sahibliyi edir və Qədim Dünyanın 7 Möcüzəsindən biri hesab olunurdu .

İlk qədim Olimpiya Oyunları eramızdan əvvəl 776-cı ildə keçirilib. Bu, qədim yunanların tarixində mühüm hadisə və tarixi bölgədə hamıya məlum olan fundamental fakt idi. Bu Olimpiya Oyunları və onlardan sonra gələnlər Olimpiyada Stadion və ya stadion kimi tanınan yerdə keçirildi. Əsrlər boyu bu stadion tədricən inkişaf etdirildi və tam təchiz olunmuş obyektə çevrildi.

Müqəddəs bağ olan Altis ətrafında yerləşən məbədlər də belədir. Eramızdan əvvəl 600-cü ildə həm Hera, həm də Zevs üçün gözəl bir məbəd tikildi. Həm evlilik ilahəsi, həm də Zevsin həyat yoldaşı Hera oturmuşdu, onun arxasında isə Zevsin heykəli dayanmışdı. Bura qədim zamanlarda Olimpiya məşəlinin yandırıldığı yerdir. Burada həm də müasir Olimpiya məşəli alovlanır.

Vikipediyaya görə , eramızdan əvvəl 470-ci ildə Hera məbədi tikildikdən 130 il sonra gözəlliyi və möcüzəsi ilə dünya şöhrəti qazanacaq yeni məbədin üzərində işlərə başlanılıb.

Artemida məbədi

Artemida məbədi Efes dövrünə aid müxtəlif araşdırmalarda ön plana çıxır. Artemida məbədi efeslilərin məskunlaşdıqları ilk ərazi kimi tanınır. Bu məbəd keçmişdə böyük bir zəlzələyə məruz qalmış və bir hissəsi dağılmışdır. Bunun üzərinə Roma İmperiyası efesliləri dəstəklədi və bu məbədin yenidən qurulmasını təmin etdi.

Təəssüf ki, bu möhtəşəm tikili bu günə qədər dik qalmamışdır. Məbədin bünövrəsinin qalıqlarını görə bilərsiniz. Çox köklü keçmişə gedib çıxan məbədin adı “İliada” dastanlarında çəkilir. Bu məbədin eposda Ortıge adlanan ərazidə yerləşdiyi bildirilir. Ortıge bildirçin mənasında işlənən sözdür. Bu yerin Bülbül dağı olması haqda məlumat var. Artemida məbədi bu gün milyonlarla insanın ziyarət etdiyi bir yerdir.

Artemida məbədi Efes dövrünə aid müxtəlif araşdırmalarda ön plana çıxır. Artemida məbədi efeslilərin məskunlaşdıqları ilk ərazi kimi tanınır. Bu məbəd keçmişdə böyük bir zəlzələyə məruz qalmış və bir hissəsi dağılmışdır. Bunun üzərinə Roma İmperiyası efesliləri dəstəklədi və bu məbədin yenidən qurulmasını təmin etdi.

Təəssüf ki, bu möhtəşəm tikili bu günə qədər dik qalmamışdır. Məbədin bünövrəsinin qalıqlarını görə bilərsiniz. Çox köklü keçmişə gedib çıxan məbədin adı “İliada” dastanlarında çəkilir. Bu məbədin eposda Ortıge adlanan ərazidə yerləşdiyi bildirilir. Ortıge bildirçin mənasında işlənən sözdür. Bu yerin Bülbül dağı olması haqda məlumat var. Artemida məbədi bu gün milyonlarla insanın ziyarət etdiyi bir yerdir.

Artemida məbədi öz möhtəşəm xüsusiyyətlərinə malikdir.

Bu xüsusiyyətlər bunlardır:

• Eni 55 metrdir.
• 115 metr yüksəklikdə yerləşir.
• Məbədin tikintisində istifadə olunan daşların hamısı mərmərdir.
• Ən böyük Yunan məbədi adı var.
• Məbəddə ümumilikdə 127 sütun var.
• Məbəddəki sütunların hündürlüyü 18 metrdir.
• Bu məbəd müxtəlif dinlərə mənsub insanların ibadət etdiyi yer olub.

Rodos heykəli

Rodos heykəli antik dövrün yeddi möcüzəsindən biri kimi tanınır və eramızdan əvvəl 17-ci əsrdə formalaşdırılıb. Rodos adasının qoruyucusu Günəş Tanrısına ithaf edilən bu nəhəng heykəl məşhur heykəltəraş Lisipposun tələbəsi Lindoslu Charis tərəfindən hazırlanıb və layihənin hazırlanması 12 il çəkib.

Heykəlin üzünün Rodos limanının girişindən göründüyü deyilir. Kolos lap əvvəldən şah əsər hesab edilsə də, onun forması və mövqeyi haqqında dəqiq məlumat yoxdur. Hündürlüyü 27-31 metr olan onun dominant obrazı da ayağının altından gəmilər keçərkən, əlində məşəl daşıyan və limanın girişində dayanan Günəş Tanrısını başı ətrafında şüalarla əks etdirir.

Qədim mifologiyada Rodos adası Günəş Tanrısının adası idi. Eramızdan əvvəl 304-cü ildə Yunan donanması adayı işğal etməyə cəhd edəndə yerli əhali o qədər güclü müqavimət göstərdi ki, yunan generalı təslim olmaq məcburiyyətində qaldı və donanması əsir düşdü. Rodoslular da onları qoruyan tanrıya təşəkkür etmək üçün yunan ordusundan götürülmüş silah və gəmilərdən Günəşin nəhəng heykəlini tikdilər.

66 il sonra, eramızdan əvvəl 226-cı ildə güclü zəlzələ nəticəsində heykəl dağılıb və tarixi mənbələrə görə, dizdən yıxılaraq yerə yıxılıb. Bir peyğəmbərliyə görə, Rodialılar onu daşımamalı idilər. Eramızdan əvvəl 653-cü ildə bir qrup ərəb qulduru heykəli köçürməzdən əvvəl orada qaldı.

İndi heç kim heykəlin harada və necə olduğunu dəqiq bilmir. Beləliklə, sirr qalır…

İsgəndəriyyə mayakı

İsgəndəriyyə mayak dünyanın ilk mayak idi. Tikinti e.ə 290-cı ildə başladı və tamamlanması iyirmi il çəkdi. Tikinti zamanı o, Böyük Piramida istisna olmaqla, dünyanın ən hündür binası idi. Ticarət gəmilərini Misirin işlək İsgəndəriyyə limanına yönəltmək üçün Faros adasında tikilmişdir. Mayak bir neçə zəlzələ nəticəsində zədələnmiş və nəticədə tərk edilmiş xarabalığa çevrilmişdir. 1994-cü ildə mayak qalıqlarının bir hissəsi Fransız arxeoloqları tərəfindən İsgəndəriyyə Şərq Limanında aşkar edilmişdir. sgəndəriyyə şəhəri Makedoniyalı İskəndərin adını daşıyır. Makedoniyalı İskəndər öz adını 17 şəhərə verib, lakin İsgəndəriyyə mövcud olan nadir yerlərdən biridir. Bu gün də abad şəhərdir.

Bu, təkcə dünya möcüzələrinin ən hündürü deyil, həm də indiyə qədər tikilmiş fənərlərin ən yüksəkidir.Onun hündürlüyü haqqında müxtəlif rəvayətlər var. Bəzilərinin fikrincə, mayakın hündürlüyü 180 metr idi və onun üstündə İsgəndəriyyə limanına daxil olan gəmiləri istiqamətləndirən alov alovlanırdı. Fənər mərmərdən hazırlanmışdı və üstündəki böyük tunc güzgü yetmiş kilometr uzaqdan görünürdü və limana daxil olan gəmilərə rəhbərlik edirdi. Mayakın ən sirli cəhəti günəş işığını dənizə əks etdirən cilalanmış tunc güzgüləridir. Gündüzlər günəş işığı alan mayakda gecələr güzgülərin qarşısında odlar yandırılır ki, güzgüdən əks olunan işıq təxminən 50 km-dir. uzaqdan görmək olardı.

Tikildiyi illərdə mayakın hündürlüyü təqribən 140 metr olub, üç mərtəbədən ibarət olub. Birinci mərtəbənin hündürlüyü yetmiş iki metr, ikinci mərtəbənin hündürlüyü otuz dörd metr və səkkizguşəli idi. 

Mayak zəlzələlər və təbii şərait nəticəsində dağılıb. Mayakın yuxarı hissəsi eramızın 955-ci ildə baş verən zəlzələ və fırtınada qırıldı. Kölgə hissəsi 1302-ci ildə başqa bir zəlzələ ilə dağıldı. 1500-cü ildə bu tikilinin xarabalıqları tamamilə dağıdılmışdır. Mayakın yerləşdiyi yerdə bu gün böyük İslam dövrünün Qayıtbəy qalası var. Bu qala 15-ci əsrdə qalıqları ilə birlikdə dağılmış mayak üzərində inşa edilmişdir.

Halikarnas mavzoleyi

Halikarnas mavzoleyi – Kariya hökmdarı Mavsolun sərdabəsi – dünyanın  yeddi möcüzəsindən biridir. Halikarnasdakı (Türkiyənin indiki Bodrum şəhəri) bu əzəmətli məqbərə eramızdan əvvəl IV əsrdə hökmdar Mavsolun  arvadı məlikə Artemisiya tərəfindən tikdirilmişdir. Bura  ziqqurat (müqəddəs dağ) hesab olunurdu, yəni o  eyni zamanda, həm sərdaba, həm məbəd, həm də abidə idi. Qeyd etmək lazımdır ki, “mavzoley” sözü Kariyanın qəddar hökmdarı Mavsolun adından yaranmışdır. Halikarnas mavzoleyi üçyaruslu tikilidir. Sərdaba Makedoniyalı İsgəndər tərəfindən işğalına, I minilliyin əvvəlində piratların hücumuna da dözə bilmişdir. Lakin XV əsrin əvvəllərində maltiyalılar Kiçik Asiyaya gəlmiş və binanı yerlə-yeksan etmişlər. Los-Ancelesdə Bələdiyyə Binasının, İndianada Döyüşçülər Memorialının, Londonda müqəddəs Corc kilsəsinin və bir çox digər müasir memarlıq abidələrinin tikintisində Halikarnas mavzoleyinin layihəsindən istifadə olunmuşdur.