Eyfel Qülləsi haqqında məlumat🗼
Eyfel qülləsi, şübhəsiz ki, hər il milyonlarla turistin ziyarət etdiyi Paris deyildikdə ağıla ilk gələn tikililərdən biridir. Turistlərin qarşısında romantik pozalar verdiyi, kölgəsində nəfəs aldığı və şəhərin müxtəlif yerlərindən seyr etdiyi bu qüllə Fransa üçün çox önəmlidir. Təbii ki, təkbaşına bu qədər önəmli olmaq asan deyil. Yaxşı, sizcə Eyfel niyə bu qədər qiymətlidir?
İldə 7 milyon ziyarətçi ilə dünyanın ən çox ziyarət edilən abidəsi və dünyanın ən çox fotoşəkil çəkilən yerlərindən biri olan Eyfel qülləsi adın atası olan Qustav Eyfel tərəfindən dizayn edilib. Məşhur inancın əksinə olaraq, onun memarı Stiven Sauvestrdir.
Onun tikintisində işləyən mühəndislər təcrübə aparmaqda və nə baş verəcəyini dəqiq bilməməkdə günahlandırılsalar da, onlar kifayət qədər inamlı və qətiyyətli və nə etdiklərinə əmin idilər.
Eyfel qülləsini uzaqdan xatırladan heç bir şey tikilməmişdi; O, Romadakı Müqəddəs Pyotrun günbəzindən və ya Giza Böyük Piramidasından iki dəfə yüksək idi. Bu cür köhnə abidələrdən fərqli olaraq, qüllə az əmək sərf etməklə və az xərclə cəmi iki ilə tikilmişdir. Yük altında metal qövs və metal qəfəs formalarının davranışı ilə bağlı qabaqcıl biliklərinə əsaslanaraq, Eyfel mülki mühəndislik və memarlıq dizaynında inqilabı xəbər verən yüngül, havadar, lakin güclü bir quruluş hazırladı.
Onlar bilirdilər ki, qüllə küləyə və çox güclü fırtınalara davamlı olmalıdır. Bütün ittihamlara və tənqidlərə baxmayaraq, bütün bu işlər 1889-cu ildə öz bəhrəsini verdi və Parisin ən böyük binası kimi tarixdə yerini aldı. Eyfel qülləsinin tikintisi cəmi 3 ilə başa çatıb.
Eyfel Qülləsinin Tikinti Prosesi və Memarlığı
Eyfel layihəsinin doğulması belə oldu; Fransa İnqilabının 100-cü ildönümünü qeyd etmək üçün Fransa hökuməti eyni vaxtda Ümumdünya Sərgisinə giriş olacaq monumental bina tikmək istəyib.Bunun üçün müsabiqə açılıb və 100-dən çox layihə iştirak edib. Körpüləri ilə tanınan Aleksandr-Qustav Eyfel adlı memar müsabiqənin qalibi olub. Qüllənin dizayneri kimi adı çəkilsə də, layihənin dizaynının böyük hissəsini onun köməkçisi Maurice Koechlin hazırlayıb. Layihəni həyata keçirən memarın adı Stiven Sauvestrdir. Qüllə ideyası 1889-cu ildə Parisdə keçirilən Ümumdünya Sərgisinə təqdim edilib. Qustav Eyfel layihə üçün müsabiqədə seçilib və qüllənin dizaynı ona həvalə edib.
Qala dövrün qabaqcıl texnologiyası, çuqun və poladdan istifadə edilməklə inşa edilmişdir. Tikintidə təqribən 7300 ton dəmirdən istifadə olunub. Hər bir parça fabrikdə əvvəlcədən hazırlanır və tikinti sahəsinə gətirilir və yığılır.
Eyfel qülləsi dövrünün ən mühüm mühəndislik nailiyyətlərindən biridir. Tikinti zamanı onun küləyə davamlılığını artırmaq üçün müxtəlif hesablamalar və təcrübələr aparılmışdır. Qüllə düzbucaqlı əsasının və hündürlüyünün tarazlığı ilə möhkəm quruluşa malikdir. Düz 7900 ton ağırlığında nəhəng bir quruluşdur. Tikildiyi illərdə maraqlı dizaynı ilə insanları heyrətə salmışdı.
Eyfel qülləsi düz 320 metr hündürlüyü ilə dünyanın ən hündür tikilisi kimi 41 ildir adından söz etdirir. ABŞ-ın Nyu-York şəhərində tikintisi başa çatan Chrysler Building-dən sonra bu birinciliyi itirib.
Eyfel Qülləsinin Texniki Xüsusiyyətləri
Eyfel qülləsi içəriyə doğru daralan və tək böyük şaquli qüllə yaratmaq üçün birləşən dörd truss sütununun üzərində dayanır. Pirslər içəriyə doğru əyildikcə, onlar iki səviyyəli tir torları ilə birləşdirilir və turistlər üçün baxış platformaları yaradır. Bunun əksinə olaraq, qüllənin altındakı dörd yarımdairəvi tağ heç bir struktur funksiyasını yerinə yetirməyən sırf estetik elementlərdir. Qismən mühəndislik mülahizələrinə görə, qismən də Eyfelin bədii duyğusunun diktə etdiyi unikal formalara görə, dayaqlar liftlərin əyridən yuxarı qalxmasını tələb edirdi. Amerika Birləşmiş Ştatlarının Otis Lift Şirkəti tərəfindən hazırlanmış şüşə qəfəs mexanizmləri binanın əsas xüsusiyyətlərindən birinə çevrildi və binanın dünyanın aparıcı turistik yerlərindən birinə çevrilməsinə kömək etdi.
20 il Deyil, Bir Ömür
Eyfel qülləsi ilk dəfə tikiləndə 20 ildən sonra sökülməsi planlaşdırılırdı. Lakin turistlərin hədsiz marağı sayəsində bu qüllənin burada əbədi qalacağına qərar verildi. İnşa edildiyi gündən bu yana maraqlı hadisələr yaşayan qüllə, hurda satıcısına satılma cəhdindən sonra Birinci Dünya Müharibəsi zamanı Fransız orduları üçün əhəmiyyətli bir ünsiyyət vasitəsi oldu. O, həm də şəhərin qəhrəmanı rolunu öz üzərinə götürərək, radiotezliklərin qarşısını almaq üçün almanların irəliləyişini dayandırdı. Bir çox markanın xəyallarını reklam məkanı kimi bəzəyən qüllə də belə çətin günlərdən sağ çıxıb. Bu gün Fransanın simvolu olan Eyfel sonsuz ziyarətçiləri ilə bundan həzz alır.
Eyfel qülləsi hər 7 ildən bir 60 ton boya ilə yenidən rənglənir. Dünyada 30-dan çox nüsxəsi olan Eyfel qülləsinin hündürlüyü temperaturun dəyişməsindən asılı olaraq 15 sm dəyişir.
Eyfel Qülləsinin İçi
Yazıçı Gi de Mopassan Eyfel qülləsinə nifrət etdiyini və hər gün qüllənin içindəki kafeyə getdiyini davamlı olaraq dilə gətirir və bunun səbəbini soruşduqda, “Parisdə Eyfelin görünmədiyi yeganə yer budur” deyirdi. Həqiqətən də Eyfel qülləsi Fransa paytaxtının şimal ulduzudur.
Qüllə ümumilikdə 3 mərtəbədən ibarətdir və hər mərtəbədən fərqli mənzərə açılır. Birinci mərtəbənin hündürlüyü 57 metrdir və burada Parisin mənzərələrindən zövq alaraq vaxt keçirə biləcəyiniz kafe və restoranlar var. İkinci mərtəbənin hündürlüyü 115 metrdir. Burada restoranlar və kafelər də var. Üçüncü mərtəbənin hündürlüyü 276 metrdir! Bu mərtəbə hündürlükdən qorxanlar üçün tövsiyə edilmir, ancaq bunu yalnız mənzərə üçün deyə bilərik: Nəfəs Kəsici!
Qalanın ziyarətçiləri üç fərqli liftlə şimal, qərb və şərq qanadlarından ilk iki platformaya çatırlar. Qüllənin birinci mərtəbəsində qısametrajlı film nümayiş etdirilir, burada Qustav Eyfel və 1889-cu il sərgisindən görüntüləri izləyə bilərsiniz. Eyfel qülləsinin tarixinə dair sərgi də var. Birinci və ikinci mərtəbələrdə restoran və kafelər var.
Üçüncü mərtəbədə yuxarı platformaya çıxmaq istəyən qonaq ikinci mərtəbəyə keçir və başqa liftə minir. 3-cü mərtəbədə Parisin heyrətamiz mənzərəsi olan Qustav Eyfelin şəxsi mənzili yerləşir.
Eyfel qülləsinin möhtəşəm işıqlandırma sistemi 1985-ci ildə mühəndis Pierre Bideau tərəfindən tikilib. İşıqlandırma sistemi sayəsində gecələr Eyfel qülləsinin mənzərəsini görmək istəyənlərin sayı artıb. Nəhəng qüllənin ilk işıqlandırmasında 352 natrium sarı və narıncı lampa yerləşdirildi.
Qüllənin ikinci mərtəbəsinə pilləkənlərlə qalxmaq 7€, liftə isə 11€ başa gəlir. Üst mərtəbəyə çıxmaq istəyirsinizsə, 17€ ödəməlisiniz. 4 yaşdan kiçik uşaqlar üçün ödəniş tələb olunmur. Endirimlər 4-11 və 12-24 yaş arası tətbiq olunur. Növbə gözləmək istəməyənlər üçün biletləri onlayn almaq da mümkündür. Qüllənin 1-ci mərtəbəsində, Parisdən 57 metr hündürlükdə, dekabrın 1-dən yanvarın 31-dək, Yeni il ərəfəsində 190 kvadratmetrlik buz meydançası qurulur.
Eyfel qullesi Haqqinda Melumat
Eyfel qülləsinin hekayəsi fransız ixtiraçı və yazıçı Aleksandr Qustav Eyfelin qülləni Parisdə başqa yerə köçürmək planından bəhs edir. Hekayəyə görə, Qustav Eyfel qülləni əvvəlcə Parisdəki Champ de Mars üzərində tikib, lakin qüllə tamamlandıqdan sonra sakinlər və sənətçilər tərəfindən birmənalı qarşılanmayıb.
Qustav Eyfel qülləni şəhərin başqa bir yerinə köçürmək planını açıqladı. Lakin bu plan böyük reaksiya ilə qarşılandı və qüllənin köçürülməsi fikri ictimai etirazlar nəticəsində baş tutmadı.
Bu hekayə qülləyə olan sevgi və sədaqəti simvollaşdırır. Parislilər qülləni öz şəhərlərinin simvolu və fəxri kimi qəbul edib, başqa yerə köçürməyə imkan verməyiblər. Bu əfsanə Eyfel qülləsinin bu gün Parisdə ən tanınan tikililərdən biri olaraq qaldığını vurğulayan bir məna daşıyır.
Parisə özünü qəbul etdirənə qədər Eyfel çox çətin dövrlərdən keçdi. Təbii ki, çətin dövrlər idi. Şəhərin ortasında nəhəng bir şey əkilir və diqqəti cəlb edir. Eyfelə heyran olanlar da var, onu heç sevməyənlər də. İnsanlar bu qülləni nəhəng elektrik dirəyinə bənzədirdilər. Hətta, ədəbiyyat və incəsənət aləmindən olan adlar onun tez bir zamanda aradan qaldırılması üçün kampaniyaya belə başladılar.
Qüllədə intihar vəziyyətləri də yaşanır. Deyə bilərik ki, indiki dövrə qədər 400 nəfər adam bunu gerçəkləşdirməyi bacarıb. Müxtəlif zamanlarda bu cür işlərin yerinə yetirilməsinin qarşısını almaq üçün platformaların arasına dəmirdən barmaqlıqlar yerləşdirilmişdir.
Eyfel Qülləsinə Bənzər Qüllələr
Dünyanın ən tanınmış və ziyarət edilən turistik yerlərindən biri olan Eyfel qülləsi tikildiyi gündən müxtəlif ölkələrdə bir çox binaya birbaşa və ya dolayısı ilə ilham verib. Qüllədən ilham alan binaların ən erkən nümunələrindən biri hazırda Birləşmiş Krallıqda olan Blackpool Tower-dir. Bləkpul şəhərinin meri Con Bikerstaffe 1889-cu ildə Parisə səfəri zamanı Eyfel qülləsinin əzəmətindən heyran olmuş və öz şəhərində də bənzərinin tikilməsini istəyirdi. Bu gün də ayaqda olan bu qüllə, uzunluğu təxminən 158 metr olan, tamamlandığı zaman Birləşmiş Krallıqdakı ən hündür süni tikili idi.[3] Bundan əlavə; 1891-ci ildə Londonda bənzər bir qüllənin inşası üçün layihə başladıldı, lakin Watkin’s Tower adlanan qüllə müxtəlif səbəblərdən 1907-ci ildə söküldü.
Digər tərəfdən, Eyfel qülləsinin ən məşhur nüsxələrindən biri 1958-ci ildə yaponlar tərəfindən inşa edilən Tokio qülləsidir.Təxminən 4000 ton ağırlığında və 333 metr hündürlüyündə olan bu qüllə dünyanın ən hündür özünüdaşıyan polad qülləsidir və Yaponiyanın süni quruluşu olan ən hündür quruluşudur. Bundan başqa, Eyfel qülləsinin yarımölçülü surəti ABŞ-ın Nevada ştatında tikilmiş və 1993-cü ildə Paris Las Veqas adı ilə ziyarətçilərin ixtiyarına verilmişdir. Eyfel qülləsinin 50-dən çox replikası Amerikanın Mason, Virciniya və Duranqo kimi digər şəhərlərində, həmçinin Asiya və Avropanın müxtəlif ölkələrində mövcuddur. National Geographic tərəfindən 2011-ci ildə nəşr olunan Pricing the Priceless televiziya serialında aparılan araşdırmaya görə, Eyfel qülləsinin bu gün dəqiq surətini tikmək üçün 480 milyon ABŞ dollarından çox büdcə və bu, orijinal qüllənin tikildiyi vaxtdan 12 dəfə (təxminən 8 milyon frank) bahadır.
