İnternet haqqinda melumat 

İnternet haqqinda melumat Tehsil.com.az-da təqdim olunur. Günümüzü zəbt etmiş, hətta onsuz müasir dövrü təsəvvür etməyin qeyri-mümkün olduğu internet haqqında nə qədər əsaslı məlumatlara sahibik? Gəlin internet haqqinda melumat ilə daha yaxından tanış olaq.

İnternet İnter (arasında) və net (şəbəkə) sözlərindən birləşməsindən ibarətdir və mənası”şəbəkələr arasında” deməkdir.

İnternet bütün məhdudiyyətlərdən və sərhədlərdən asılı olmayan, mərkəzi nəzarətdən kənar funksiyaları yerinə yetirən, kompüterlərin, mobil cihazların, texnoloji cihazların şəbəkə daxilində bir-birinə qoşulmasına imkan verən rabitə şəbəkəsi kimi xarakterizə olunur. Bir sözlə, internet TCP/IP adlı ötürmə idarəetmə protokolundan istifadə edərək kompüter şəbəkələrinin bir-birinə qoşulmasını təmin edən elektron rabitə şəbəkəsi kimi xarakterizə olunur.

İnternet sayəsində bütün dünyada məlumat əldə etmək mümkündür. Məkandan asılı olmayaraq, sürətli şəkildə məlumatlar asanlıqla paylaşıla və ötürülə bilər. İnternet TCP/IP adlı sistemə malik bütün cihazların bir-birinə qoşulmasına imkan verir.

İnternet bir-biri ilə müəyyən şəkildə bağlı olan telefon xətləri ilə eyni prinsiplər üzərində işləyir. Dünyanın bir çox yerlərində internet hələ də mövcud olan telefon xətləri üzərindən işləməyə davam edir. Ölkələr arasında bir-birinə qarışan yerüstü xətlər var. Bundan əlavə, okeanın altında fiber kabellər və peyk infrastrukturu çəkilir. Bu xətlər sayəsində ölkələr bir-birinə internet şəbəkəsi ilə bağlanır və ünsiyyət mümkün olur. İnternet sayəsində məlumatlara istənilən vaxt, haradan asılı olmayaraq asanlıqla daxil olmaq mümkündür.

İnternet necə işləyir?

İnkişaf edən texnoloji imkanlar sayəsində simsiz şəbəkə vasitəsilə İnternetə qoşulma təmin edilir. Lakin internet xidməti yeraltı çəkilmiş kabel xətləri vasitəsilə həyata keçirilir. Wi-Fi, yəni simsiz internet ilə əlaqə, router adlananyönləndirici ilə işləyir. Kabel şəbəkələrinə qoşulma routerlər ilə qurulur. Ağıllı telefonlar və ya planşetlərlə internetə qoşulmaq üçün kabel şəbəkəsinə qoşulmuş baza stansiyası lazımdır. İnternet şəbəkəsi yeraltı çəkilmiş fiber-optik kabellər və ya elektrik dirəklərinə qoşulmuş adi kabellərlə təmin edilir.

İnternet serverləri adlanan serverlərdən və müştərilərdən ibarət bir quruluşa malikdir. Serverlər digər maşınlara xidmət edir, İnternetlə birbaşa əlaqədə işləyirlər. E-poçt serveri, məlumat serveri və veb server kimi müxtəlif növ serverlər var. Bütün serverlərdə sabit internet protokolu, yəni statik IP ünvanı var. IP ünvanları sayəsində kompüterlər arasında əlaqə qurulur.

Evdə istifadə olunan kompüterlər internetə birbaşa deyil, internet xidmət provayderi vasitəsilə qoşulur. Beləliklə, simsiz internet bağlantısı istifadə olunur.  Xidmət provayderi tərəfindən təklif olunan internet xidməti ilə kompüter serverin IP ünvanına qoşulur. Beləliklə, istifadəçi İnternetə çıxışı təmin edir.

İnternetin tarixi

1950-ci illərdə kompüter konsepsiyasının inkişafı cihazlar arasında məlumat ötürülməsini gündəmə gətirdi. Rəqəmsal şəbəkədə paket dizaynları ABŞ, Fransa və İngiltərədəki laboratoriyalarda hazırlanmışdır. İnternet tarixdə öz yerini tutarkən, ABŞ Müdafiə Nazirliyi ilk protokol olan ARPANET-dən istifadə etməyə başladı. Bu şəbəkə üzərindən göndərilən ilk mesaj Los-Ancelesdəki Kaliforniya Universitetinin professorunun kompüterinə gedib.

1981-ci ildə aparılan təkmilləşdirmə işləri nəticəsində ARPANET-ə daha böyük şəbəkələrə qoşula bilən struktur verilmişdir. 19-cu əsrdə istifadə edilən teleks maşınları rəqəmsal rabitənin qabaqcılları arasında olsa da, bu vəziyyət müasir mənada 20-ci əsrin əvvəllərində inkişaf etdirildi. Şəbəkəni paylaşan ilk kompüterlər məlumat axınını dövrün texnologiyasının icazə verdiyi səviyyədə, yəni hostlar arasında yalnız iki nöqtədə təmin edə bildi.

Zaman keçdikcə bu sistem də inkişaf etdirildi və əsas kompüter və ya terminallar arasındakı məsafənin əhəmiyyəti aradan qalxdı. Yüksək əlaqə sürətinin kəşfi ilə internetin tarixi fərqli bir ölçüyə daşındı. İki cihaz arasında fayl paylaşımı artıq asanlıqla həyata keçirilə bilər. Lakin bu zaman yaranan problemlərin başlanğıcında iki nöqtə arasında məlumat axınını hər hansı şəkildə təmin edəcək fiziki şəbəkənin zədələnməsi ehtimalı var. İnternet anlayışı ilk dəfə TCP protokolunda Vint Cerf və Bob Kan tərəfindən tələffüz edilmişdir.

İnternetin Gündəlik Həyata Girişi

Word Wide Web Protokolu 1991-ci ildə hazırlansa da, evlərdə internet şəbəkəsindən istifadə 1998-ci ildən başlayır. Hazırda dünyada 2 milyarddan çox insan gündəlik işlərinin çoxunu rəqəmsal şəkildə həyata keçirir. Rəqəmsal şəbəkə bağlantısı və 2000-ci illərdə istifadədə böyük irəliləyişlər müşahidə olunub.

Bu gün rəqəmsal media yalnız məlumat axını üçün deyil, həm də söhbət etmək, alış-veriş etmək, video və filmlərə baxmaq kimi müxtəlif fəaliyyətlər üçün istifadə olunur. Rəqəmsal əlaqə dünyada bir çox insan üçün həyatının ayrılmaz hissəsi olsa da, ölkəmizdə orta hesabla 45 milyon insan şəbəkə əlaqəsindən faydalanır.