Mehemmed Peygember haqqinda melumat

Mehemmed Peygember haqqinda melumat ilə maraqlananlar Tehsil.com.az-da tanış ola bilər. İslam dünyasının gözəllikləri hər bir kəsə məlumdur. İslamın gözəllikləri isə dünyaya Məhəmməd Peyğəmbər ilə çatdırılmışdır. Bu mükəmməl insanı daha yaxından tanımaq üçün, Mehemmed Peygember haqqinda melumat sahibi olmaq lazımdır.

Peyğəmbərimiz Məhəmməd (s.ə.v) 571-ci ildə Məkkədə anadan olmuşdur. O, Məkkə və Ərəbistanın ən sıx məskunlaşdığı tayfa olan Qureyşin Bənihaşim (Haşimoğulları) qəbiləsindəndir. Onun atası Qureyş qəbiləsinin başçısı və Məkkə hakimi Əbdülmüttəlibin oğlu Abdullah, anası isə həmin qəbilənin Zuhre qəbiləsindən olan Vehb bin Abd Manafın qızı Əminə idi . Süveyş anasının adı Həlimədir. Doğulmamışdan əvvəl atası Abdullahı, 6 yaşında anası Əminəni itirib. Sonra babası Əbdülmüttəlibin himayəsinə keçsə də, babasının ölümündən sonra əmisi Əbu Talibin yanında böyümüşdür. 10-12 yaşında çoban işləməli olub. Bu ağır şərtlərə baxmayaraq, cənab. Məhəmməd (s.ə.v) mübarək bir həyat sürmüş, dürüstlüyü və düzgünlüyü ilə məşhur olmuşdur. Bu səbəbdən o, gəncliyində hər kəsin təqdir və hörmətini qazanmış və “Məhəmmədül-Əmin” adlandırılmağa başlamışdır.

40 yaşında Hira mağarasında ilk vəhy ilə peyğəmbərliyini elan etdi. Birincisi həyat yoldaşı Xədicə, daha sonra Hz. Əli İslamı qəbul edən ilk müsəlmanlardan olmuşdur.

O, Nur dağındakı Hira mağarasında tənhalığa gedir, hərdən yeməyini özü ilə aparırdı. 610-cu ilin ramazan ayının 17-də vəhy mələyi Cəbrail (ə) gəlib ona ilk vəhyi “oxumağı” əmr edir. Beləliklə, Həzrət Məhəmmədə (s.ə.v) 40 yaşında peyğəmbərlik verilmişdir.

Hz. Məhəmməd (s.ə.v) gəncliyində ticarətlə məşğul olan əmisi ilə birlikdə Suriyaya səfər edir. Bu səfər əsnasında Xədicə bint Huveylit adlı varlı bir dul qadının biznesini idarə etmək təklifini alır və qəbul edir. Hz. 595-ci ildə Məhəmməd peyğəmbər (s.ə.v.) 25. Xədicə ilə evləndiyi zaman Hz. O zaman Haticenin 40 yaşı var idi. Hz. Bu evlilikdən sonra Hz.Məhəmməd (s.ə.v) bir müddət ticarətlə məşğul olur. Hz. Xədicədən 6 övladı olub: Kasım, Abdullah, Zeynep, Rukiyə, Ümmü Gülsüm və Fatimə. Qasım və Abdullah gənc yaşlarında öldülər.

Hz. Muhəmməd (s.ə.v) gizlincə güvəndiyi insanlara peyğəmbər olduğunu deyirdi. Peyğəmbər təbliğinə ona ən yaxın olanlardan başladı. İlk həyat yoldaşı Hz. Xədicə sonradan qızlarına inandı. Sonra Hz. Əli daha sonra Zeyd bin Harise və Hz. Əbu Bəkr iman gətirdi. İnsanlar arasında bərabərsizliyi aradan qaldıran, ədalətə riayət edən İslam dini daha çox kasıblar və qullar arasında qəbul edilirdi. Müsəlmanların sayı günü-gündən artırdı. Lakin sonradan Hz. Muhəmməd (s.ə.v) Allahın əmri ilə məsələni gizli saxlayaraq peyğəmbər olduğunu açıq şəkildə bəyan etmiş və Məkkə əhlindən onun peyğəmbərliyinə iman gətirmələrini xahiş etmişdir.

Qureyş qəbiləsinin başçıları Hz. Məhəmmədin (s.ə.v) bu davranışlarını əvvəlcədən ciddiyə almasalar da, İslam xüsusilə yoxsullar və qullar arasında yayılır və güclənirdi. Artıq bundan narahat olan Qureyş rəhbərləri Hz. Məhəmməd (s.ə.v) və ona iman gətirənlərə təzyiq göstərməyə başladılar. İslamın yayılması ilə onların bütlərinə qarşı olan inanclar da azalırdı. Hz. Məhəmməd (s.ə.v) isə özünə və dostlarına edilən bütün təzyiqlərə baxmayaraq İslamı yaymağa davam edirdi. Təzyiq və işgəncələrə dözə bilməyən müsəlmanlardan bəziləri Hz. Məhəmməd Peyğəmbərin (s.ə.v) icazəsi ilə Həbəşistana hicrət etməli oldular.

İslamın Məkkədə yayılmasının az qala qeyri-mümkün olduğunu görən Hz. Məhəmməd (s.ə.v) İslamı daha asan yayacağı yerə getməyə qərar verdi. Bu məqsədlə Taifə getdiyi zaman Taif əhli, Qüreyşin təsiri ilə Hz. Muhəmmədi (s.ə.v.) təhqir  və uşaqları onu daşqalaq etdilər.

Hz. Məhəmməd (s) Həcc məqsədi ilə Mədinədən Məkkəyə gələn bəzi qəbilə başçıları ilə gizli söhbət edib müqavilə bağlayır. Bundan sonra Məkkədən Mədinəyə hicrət etmək qərarına gəlir. Bütün müsəlmanların Məkkəni tərk etdiyini öyrənən Qureyş rəhbərləri  Məhəmməd peyğəmbəri (s.ə.v) öldürmək qərarına gəlirlər. Belə qərara gəlirlər ki, hər qəbilədən bir nəfər seçiləcək və onlar birlikdə gedib Hz. Məhəmmədi (s.ə.v) öldürəcəkdilər. Məhəmməd (s.ə.v) bu hadisədən əvvəl xəbər tutmuş və Hz. O, Əbu Bəkrlə Mədinəyə gedirdi. Hz. Məhəmməd (s) və Hz. Əbu Bəkr (r.a), Məkkə yaxınlığındakı Sevr mağarasında üç gün gizlənir. Daha sonra Mədinə yaxınlığındakı Kubaya gəlib çatırlar. Burada onları mədinəlilər qarşılayır. Məhəmməd Peyğəmbər ilk məscidi məhz Kubada tikir.  O, indi həm peyğəmbər, həm də dövlət başçısı idi. İslama dəvət etdiyi qəbilələrə elçilər göndərir.

Məkkəlilər isə hicrətin ikinci ilində düşmənçiliklərini davam etdirdilər. Məkkə ilə Mədinə arasında yerləşən Bədr döyüşündə (624) müsəlmanlar qalib gəldilər.

Bədr döyüşü  13 mart 624-cü ildə (17 Ramazan 2-də) müsəlmanların Məkkə müşriklərinə qarşı ilk döyüşü idi. Müşriklərin sayı 950 və ya min nəfər idi. Yüz-iki yüz atlı, yeddi yüz dəvə idi ilə döyüşə girmişdilər. Əksəriyyəti zirehli olan bu qoşunlar Qureyşin bütün böyüklərini toplananaraq qatıldığı döyüş idi. Hicrətin ikinci ili Ramazan ayının on ikinci ili idi. Allah Rəsulu 313 nəfərlik ordusu ilə şəhəri tərk edərək, Abdullah ibn Ümmü Məktumu Mədinədə namaz qılmaq üçün naib olaraq qoyub döyüşə qatıldı. Onların 64-ü Mühacirdən, qalanları isə Ənsardan idi. Onlardan üçü atlı, yetmişi dəvə, qalanları isə piyada idi. Nəhayət, iki qüvvə arasında baş verən Bədr döyüşü möminlərin qələbəsi ilə nəticələndi.

Bu müharibədən sonra Məkkəlilər Uhud dağının ətəyində yeni qüvvələrlə yenidən İslam ordusuna hücum etdilər . (625) Müsəlmanların xeyrinə davam edən müharibədə arxa qoşunlar yerlərini tərk edərək döyüşə qoşuldular və müharibəni Məkkəlilərin xeyrinə çevirdilər.

Uhud döyüşü hicrətin üçüncü ilində 625-ci il martın 23-ü (7 Şəvval ayının 3-ü) şənbə günü baş verdi. Bu müharibə Məkkə müşrikləri tərəfindən Bədr döyüşündə verdikləri itkilərin intiqamını almaq və müsəlmanların artan gücünü qırmaq üçün aparılmışdır. 70 səhabənin şəhid olduğu Uhud döyüşündə Peyğəmbərə ağır itki üz verdi, əmisi Hz. Həmzə də şəhid oldu.

Bu qələbədən sonra Məkkəlilər 627-ci ildə Xeybər yəhudilərini də götürərək Mədinəyə doğru yürüş etdilər. 27 gün ərzində Məkkə müşrikləri və Bəni Qureyza yəhudiləri tərəfindən mühasirəyə alındı. Xəndək döyüşü müsəlmanlarla Məkkəli müşriklər arasında üçüncü və sonuncu döyüşdür.Hz. Məhəmməd (s.ə.v) Məkkəlilərin hücumlarından qorunmaq üçün Mədinə şəhərinin ətrafında xəndəklər qazaraq müdafiəyə getdi.Elə buna görə də bu savaş Xəndək döyüşü adlanır. İyirmi gün davam edən mühasirədən heç bir nəticə əldə edə bilməyən düşmənlər dağıldılar. Xəndək döyüşündən sonra İslamın aradan qaldırıla bilməyəcəyi inancı geniş yayıldı. Bir çox qəbilələr İslamı qəbul etdilər.

Bundan sonra hər iki tərəf arasında sülh yaratmaq qərarına gəlindi. Hudeybiyyə müqaviləsi sülhü 628-ci ilin martında (hicri 6-cı il) Mədinə müsəlmanları ilə Məkkə müşrikləri arasında bağlanmış sülh müqaviləsidir. Hudeybiyyə Sülh Müqaviləsi ilə Məkkəli müşriklər müsəlmanların siyasi varlığını rəsmən qəbul etdilər.

Növbəti il yəhudilərin əlində olan Xeybər qalası və ətrafı alındı. Hz. Məhəmməd (s.ə.v) 630-cu ildə 10.000 nəfərlik ordu ilə Məkkəyə yürüş etdi və müqavimətin heç bir nəticə verməyəcəyini düşünən Məkkəlilər şəhəri təslim edərək əksəriyyəti İslamı qəbul etdi.

Müsəlmanlar və Məkkə müşrikləri arasında bağlanmış Hüdeybiyyə müqaviləsinə açıq-aşkar vəziyyəti ilə İslam cəbhəsinin zəifliyinə qarşı hücuma keçən münafiqlərin bu münasibətinə Xeybər yəhudiləri də qoşuldu .Yəhudilərin əlində olan Xeybər qalası və ətrafı alındı. Hz. Məhəmməd (s.ə.v) 630-cu ildə 10.000 nəfərlik ordu ilə Məkkəyə yürüş etdi və müqavimətin heç bir nəticə verməyəcəyini düşünən Məkkəlilər şəhəri təslim etdilər. Məkkə əhalisinin əksəriyyəti İslamı qəbul etdi. Müsəlmanlar Hind okeanından Suriya sərhədlərinə, Qırmızı dənizdən Fars körfəzinə qədər uzanan geniş bir əraziyə yayıldılar. Hz. Əlinin böyük qəhrəmanlıq göstərdiyi Xeybərin fəthi 628-ci ildə (hicrətin 7-ci ili Məhərrəm ayının sonunda) baş verdi.

Peyğəmbərimiz 1 yanvar 630-cu ildə (10 Ramazan 8 H.) 10 minlik ordu ilə Mədinəni tərk etdi. Dörd tərəfdən Məkkəyə daxil olan İslam ordusu heç bir ciddi müqavimətlə qarşılaşmadan 630-cu il yanvarın 11-də (hicri 20-ci Ramazan ayının 8-i) bu mübarək yeri fəth etməyi bacardı. Beləliklə İslam bütün dünyaya yayılmağa başladı.

 Məkkənin fəthindən on altı gün sonra, Huneyn döyüşü bütpərəst Hevazin və Sakif qəbilələri ilə 630-cu il yanvarın 27-də (hicri 8 şəvval ayının 8-i) Huneyn vadisində baş verdi.

Peyğəmbərin əmri ilə 630-cu ildə (hicri 9-cu ildə) Şamda toplanan 40 minlik Bizans ordusuna qarşı vuruşmaq üçün Mədinədən Təbuka 30 min nəfərlik İslam ordusu göndərildi və asan şəkildə qələbə qazanıldı. Çünki Bizans ordusu geri çəkildiyi üçün döyüş aparılmadı. Təbuk səfəri İslam dövlətinə siyasi və hərbi cəhətdən əvəzolunmaz bir qələbə gətirdi.

Hz. Məhəmməd (s.ə.v) 632-ci ildə müsəlmanlarla birlikdə sonuncu həcc ziyarətinə getmişdir. Həmin həcc ziyarəti “Vida ziyarəti” adlanır. Vida Həccində 100 min müsəlmana vida olaraq danışan Hz. Məhəmməd (s.ə.v) 632-ci ildə Vida həccindən sonra Mədinəyə dönən zaman qəfil xəstələnir. 8 iyun 632-ci ildə həyat yoldaşı Ayşənin (r.a) qucağında vəfat edir. Hz. O, Ayşənin (r.a) otağında torpağa tapşırılıb, sonradan həmin yer qəbirə çevrilib. Qəbri Mədinədə Rəvzə-i Mütəhhərədə yerləşir.

Əlvida Xütbəsi

Bismillahirrəhmanirrəhim

Ey İnsanlar! Sözümü diqqətlə dinləyin! Bilmirəm, bəlkə bu ildən sonra sizinlə burada bir daha görüşə bilməyəcəm,

Camaat! Necə ki, bu gün müqəddəs gündür, bu aylar haram olduğu kimi, bu şəhər (Məkkə) də müqəddəs şəhər olduğu kimi sizin canınız, malınız və namusunuz da müqəddəsdir, hər cür qəsddən qorunur.

Mənim yoldaşlarım! Sən mütləq Rəbbinə qovuşacaqsan. O, həm də etdiklərinə görə səni sorğu-sual edəcək. Məndən sonra köhnə azğınlıqlara qayıtmayın və bir-birinizin boynunu vurmayın! Burada olanlar mənim vəsiyyətimi olmayanlara çatdırsınlar. Ola bilsin ki, burada kim varsa, onları daha yaxşı başa düşən birinə çatdırsın.

Mənim yoldaşlarım! Kimin yanında əmanət varsa, onu dərhal sahibinə versin. Bilin ki, bütün faiz növləri ləğv edilib. Allah belə buyurmuşdur. İlk çıxardığım faiz Əbdülmüttəlibin oğlu (əmim) Abbasın marağıdır. Amma əsas pulunuz sizə məxsusdur. Sən nə zülm görmüsən, nə də zülmə məruz qalacaqsan.

Mənim yoldaşlarım! Diqqət et, cəhalətdən gələn bütün adətlər silinib, ayaqlarımın altındadır. Cahiliyyət dövründə aparılan qan davaları da tamamilə aradan qaldırıldı. Ləğv etdiyim ilk qan davası Əbdülmüttəlibin nəvəsi İyas bin Rebia ilə bağlıdır.

Ey insanlar! Şübhəsiz ki, şeytan sizin ölkənizdə ona ibadət etməkdən ümidini kəsmişdir. Amma kiçik işlərinizdə onun arxasınca getsəniz, bu da onun xoşuna gələcək. Dininizi qorumaq üçün onlardan da çəkinin.

Ey insanlar! Sizə qadınların haqqına riayət etməyi və bu mövzuda Allahdan qorxmağı tövsiyə edirəm. Siz qadınları Allahdan əmanət olaraq aldınız və onların izzətini Allahın əmri ilə özünüzə halal etdiniz. Sizin qadınlar üzərində, qadınların da sizin üzərinizdə haqqı var. Qadınların üzərindəki haqqın budur ki, heç kimin yatağınızı tapdalamasına icazə verməsinlər, bəyənmədiyiniz insanları icazəniz olmadan evinizə buraxmasınlar. Evinizə girməyə icazə vermədiyiniz bir kimsə varsa, Allah sizə icazə verib ki, onu yataqlarında tək buraxasınız və heç olmasa yüngülcə döyəsiniz və xəbərdar edəsiniz. Qadınların sizin üzərinizdəki haqqı odur ki, siz qanuni adət-ənənələrə uyğun olaraq yemək və geyim təmin edəsiniz.

Ey iman gətirənlər! Sənə iki yadigar qoyuram, onları qucaqlayıb arxasınca getdikcə azmazsan. O yadigarlar Allahın kitabı, Quran və Peyğəmbərin (s) sünnətidir.

Möminlər! Məni dinləyirsən və yaxşı yaddaş! Müsəlman müsəlmanın qardaşıdır və buna görə də bütün müsəlmanlar qardaşdır. Qardaşının nə qanı, nə də malı müsəlmana halal deyil. Amma malı könül ləzzətinə vermişsə, başqadır.

Ey insanlar! Allah-taala hər bir haqq sahibinə öz haqqını vermişdir. Hər bir insan mirasdan öz payını həsr etmişdir. Vərəsə vəsiyyət etməyə ehtiyac yoxdur. Uşaq kimin yatağında doğulubdur. Zina edənin məhrumiyyəti vardır. Atasından başqasının nəslindən olduğunu iddia edən zavallıya və ya ağasından başqasını isnad edən bəndə Allahın, onun mələklərinin və bütün insanların lənətinə düçar olsun. Allah-taala belə insanların tövbəsini, ədalətini və şəhadətini qəbul etməz.

Ey insanlar! Sənin Rəbbin birdir. Atanız da birdir. Hamınız Adəmin övladlarısınız, Adəm isə yerdəndir. Ərəbin ərəb olmayandan, ərəb olmayanın ərəbdən üstünlüyü olmadığı kimi, qırmızı dərinin qaradan, qaranın da qırmızı dərililərdən üstünlüyü yoxdur. Üstünlük ancaq təqvada, Allahdan qorxmaqdadır. Allah yanında ən dəyərliniz Ondan ən çox qorxanınızdır.

Əgər qara bir qul sənə başçı təyin edilsə və o, sənə Allahın kitabı ilə hakimlik etsəydi, ona qulaq as və itaət et.

Günahkar öz günahından başqa heç kəsi günahlandıra bilməz. Atanı oğlunun, nə də oğlunu atasının günahında qınamaq olmaz.

Ehtiyatlı ol! Bu dörd şeyi mütləq etməyəcəksiniz: Allaha heç bir şeyi şərik qoşmayacaqsınız. Allahın haram və haram buyurduğu canı haqsız yerə öldürməyin. Zina etmə. Oğurluq etməyəcəksiniz.

Mənə insanlar “Lə iləhə illəllah” deyənə qədər onlarla cihad etmək əmr edilmişdir. Bunu deyəndə qanlarını, mallarını qoruyurlar. Onların hesabları Allaha məxsusdur.

Xalq! Sabah səndən məndən soruşacaqlar, nə deyəcəksən?

Səhabələrin hamısı bir anda dedilər: Biz şəhadət veririk ki, sən

Allahın elçiliyini yerinə yetirmisən, öz vəzifəni layiqincə yerinə yetirmisən, bizə vəsiyyətini və nəsihətini verdin.

Bunun üzərinə Rəsulullah (s) şəhadət barmağını qaldırdı, sonra onu camaata çevirib aşağı saldı və buyurdu:

“Şahid ol, ya Rəbb! Şahid ol, ya Rəbb! Şahid ol, ya Rəbb!”