Muhasibat ucotu nedir?

Mühasibat uçotu – vacib həmçinin mürəkkəb bir sistemdir. Bəzi hallarda, müəssisənin gələcəyi bu sistemin düzgün və effektiv qurulmasından asılı olur. Mühasibat şöbəsinin işi müəssisənin daxili idarəetmə hesаbatlarının və maliyyə hesabatlarının hazırlanması, vergi uçotunun aparılmasıdır. İşçi-mühasiblər arasında işlərin düzgün bölüşdürülməsi, qarşılıqlı yardımlaşma və komanda şəklində işləmə kimi amillərlə yanaşı burada biliklər də də mühüm rol oynayır.

Hal-hazırda mühasibat uçotu müəssisənin elə bir sahəsidir ki, bu sahədən müəssisə gəlir də əldə edə bilər, zərər də.

İdarə heyətinin vaxtında və düzgün idarəetmə uçotunun məlumatları ilə təmin etməsindən, onların müəssisənin fəaliyyəti ilə bağlı effektiv qərarların qəbul edilməsi asılıdır.

Maliyyə hesabatlarında təqdim olunan müəssisənin maliyyə vəziyyətindən investorların, kreditorların, müştərilərin qərarları asılıdır.

Muhasibat ucotu nedir?

Mühasibat uçotunun qısa təsviri: Müəssisələrin maliyyə fəaliyyətlərini qeyd edən, təsnifləşdirən, ümumiləşdirən və hesabat verən bir məlumatlar toplusudur.

Mühasibat uçotu tək mənfəət üçün qurulan əməliyyatlar üçün deyil, həmçinin mənfəət məqsədlərinə xidmət etməyən, yəni cəmiyyətin xeyrinə olmayan bütün strukturlar üçün etibarlıdır. Buna görə əməliyyat çağırıldıqda bütün strukturlar örtülür. Ümumiyyətlə, mühasibat sistemi qazanclı müəssisələr üçün daha vacibdir.

Mühasibat uçotunun funksiyaları:

Mühasibin vəzifələrini yerinə yetirməsi üçün müəyyən vəzifələr olur. Bu funksiyalar mühasibatlıq funksiyaları adlanır. Mühasibat uçotunu dörd əsas qrupa qruplaşdırmaq olar: qeyd, təsnifat, ümumiləşdirmə və hesabat.

Mühasibat uçotu necə aparılır?

Mühasibat uçotu demək olar ki, hər bir müəssisə üçün əsas funksiyalardan biridir. Bu uçot kiçik bir firmanın mühasibi və ya daha böyük şirkətlərdə onlarla işçisi olan maliyyə departamentləri tərəfindən həyata keçirilə bilər.Maliyyət uçotu və idarəetmə uçotu kimi müxtəlif hesabatlar rəhbərliyin düzgün iş qərarları qəbul etməsində faydalı olur.

Böyük bir şirkətin müəyyən bir dövrdəki əməliyyatlarını, maliyyə vəziyyətini və pul vəsaitlərinin hərəkətlərini ümumiləşdirən maliyyə hesabatları, minlərlə fərdi maliyyə əməliyyatlarına əsaslanan qısa və konsolidə edilmiş hesabatlardır. Nəticə etibarilə, bütün mühasibat əməliyyatlarının tam düzgün olması üçün ən azı bir neçə illik praktiki mühasibatlıq təcrübəsi və ciddi imtahanlardan uğurla keçmək zəruridir.

Mühasibat uçotunun növləri :

Maliyyə uçotu :

 Aralıq və illik maliyyə hesabatlarının hazırlanması üçün istifadə olunan proseslər maliyyə uçotuna aiddir. Hesabat dövründə baş verən bütün maliyyə əməliyyatlarının nəticələri balans, mənfəət və pul vəsaitləri hərəkəti hesabatında ümumiləşdirilir. Əksər şirkətlərin maliyyə hesabatları hər il xarici CPA firması tərəfindən yoxlanılır.

İdarəetmə uçotu :

İdarəetmə uçotu və maliyyə uçotu demək olar ki eyni datalardan istifadə olunaraq aparılır. Ancaq həmin məlumatların istifadə dairələri fərqlidir. İdarəetmə mühasibatında bir mühasib aylıq və ya rüblük bir hesabat yaradır ki, bir işin idarəedici qrupu işin necə aparıldığına dair qərarlar vermək üçün həmin hesabatdan istifadə edə bilər.

Xərclərin uçotu :

İdarəetmə uçotu müəssisələrə idarəetmə ilə bağlı qərar qəbul etməyə kömək etdiyi kimi, xərc uçotu da maliyyələşdirmə ilə bağlı qərar qəbul etməyə kömək edir.Əsasən, xərclərin uçotu məhsul istehsalına aid bütün xərcləri nəzərə alır.Analitiklər, menecerlər, müəssisə sahibləri və mühasiblər bu məlumatlardan məhsullarının maya dəyərinin nə qədər olduğunu müəyyən etmək üçün istifadə edirlər.