Alma haqqinda melumat
Alma haqqinda melumat bu bölməmizdə çox geniş şəkildə təqdim olunur. Ölkəmizdə bol-bol böyüyən alma adətən qırmızı, yaşıl, sarıya bölünsə də, bütün alma növləri ayrı-ayrılıqda tanınmır. Bu alma sortlarının hamısını təsvir etmək mümkün olmadığından, məlum olan növlərini qeyd etmək yerinə düşərdi. Alma haqqinda melumat deyildikdə onların növləri, tərkibləri və s. nəzərdə tutulur.
Alma Rosaceae ailəsinin malus cinsinə aid yeməli meyvədir. Hər iki yarımkürənin mülayim iqlim qurşağında böyüyən meyvə ağacıdır. Qədim dövrlərdən bəri istehsal olunan alma, peyvənd üsulu ilə bir çox növ götürərək çoxala bilmişdir. Almanın vətəni Türkiyəni Anadolu bölgəsinin də daxil olduğu Cənubi Qafqazdır. Ekoloji şəraitin münasibliyinə və gen mərkəzi olduğuna görə alma lap qədim zamanlardan ölkəmizin demək olar ki, hər yerində becərilir.
Dünyada alma növlərinin sayı 6500-dən çoxdur.
Almanın tərkibində fosfor, kalsium, kalium, natrium, maqnezium, silisium, üzvi turşular, meyvə turşuları və təbii ətirli maddələr kimi bir çox mineral maddələr var. türk aşpaz xəbərləri. A, B1, B2, C və E vitaminləri ilə çox zəngindir.
Fransa, İran, İtaliya, Polşa, Rusiya, Almaniya və Hindistan kimi ölkələrdə də bu meyvə ağacı becərilir və fərqli alma növləri yetişdirilir. Yer kürəsinin cənub yarımkürəsində yerləşən və alma istehsalında mövsümi dəyişmədə üstünlük təmin edən Argentina, Çili, Braziliya və Yeni Zelandiya dünya alma istehsalında önəmli ölkələr sırasındadır.
Dünya alma ixracatında Fransa 778 min tonla birinci yeri tutarkən, bu ölkəni sırasıyla ABŞ, Çili, İtaliya, Çin, Cənubi Afrika, Yeni Zelandiya, Polşa və Hollandiya izləyir. türk aşpaz xəbərləri. Türkiyə istehsal baxımından üçüncü yerdə olsa da, dünya ölkələri arasında ixracın həcmi çox aşağıdır. Bununla belə, alma istehsalında əhəmiyyətli paya malik olan ölkələrin əksəriyyəti ixracatda birinci yeri tutur.
2001-ci ildə dünya alma idxalı 4,966 min ton olmuşdur. Dünya idxalının 53%-i on ölkə tərəfindən həyata keçirilib. Ən əhəmiyyətli idxal edən ölkələr sırasıyla Almaniya, İngiltərə, Rusiya, Hollandiya, Meksika, İspaniya, Çin, ABŞ, Kanada və Fransadır. İstehsalçıların ümumiyyətlə dünyada alma istehsalı və ixracında əhəmiyyətli paya malik olan ölkələrdə təşkilatlandığı görünür. Bu ölkələr çeşid seçimi və becərmə texnikası baxımından şüurlu şəkildə hərəkət edirlər. Girişin istifadəsi, qablaşdırılması, etiketlənməsi və mühafizəsinə əhəmiyyət verilir və keyfiyyətə diqqət yetirilir.
Həkimlərin insanlara tövsiyə etdiyi meyvələrdən biri də almadır. Almanın tərkibindəki vitamin və minerallar sayəsində onun insan orqanizminə töhfəsi kifayət qədər yüksəkdir. Xüsusilə, insan orqanizminin bəzi funksiyalarını daha yaxşı yerinə yetirməsi üçün alma istehlakı edilməlidir.
Mütəxəssislər bu mövzuda lazımi açıqlamalar verir və alma istehlakının çox faydalı olduğunu bildirirlər. Bütün dünyada 1000-ə yaxın alma növü var. Amma bu almaların heç də hamısı bizdə yetişdirilmir. Qoxusu və xüsusi dadı ilə hər evdə öz yerini tutan meyvədir.
Faydalarını saymaqla bitməyən bu meyvə sağlam həyat üçün hər kəs tərəfindən istehlak edilməlidir. Alma çeşidi bir çox insanın maraqlandığı bir mövzudur.
Müxtəlif alma növləri də var. Xüsusilə almanın bəzilərinin turş, bəzilərinin isə şirin olması insanların ən çox maraqlandığı mövzudur. Bəzi insanlar turş almaya, bəziləri isə şirin almaya üstünlük verirlər.
Azərbyacanda alma istehsalı 🍎
Azərbaycanda alma istehsalının artırılması və ixracı üçün bağların sahəsinin 50 min ha çatdırılması, bağsalmada superintensiv tipli bağların dəstəklənməsi, mövcud alma bağlarının intensivləşdirilməsi, alma istehsalı üçün emal, paketləmə və depolama bazasının gücləndirilməci və dövlət dəstəyi böyükdür.
Azərbaycanda almanın 300 – ə (üç yüzə) qədər müxtəlif növü və çeşidi vardır. Bunlardan altmışı sənaye üçün əhəmiyyətli hesab olunur. Almanın digər şirəli meyvələrdən üstünlüyü odur ki, onu bütün il boyu saxlayıb istifadə etmək mümkündür. Almanın yetişmə fəsli aşağıdakı kimidir: yay (iyul, avqust), payız (sentyabr, oktyabr), qış (noyabrdan fevral ayına qədər). Eyni sort alma iqlim şəraitindən asılı olaraq yetişmə dövrünü dəyişə bilir.
Almanın növündən və sortundan asılı olaraq rəngi, dadı və ətri müxtəlif olur.
Almadan təbii halda istifadə etməklə yanaşı, bir sıra qiymətli konservləşdirilmiş məhsullar – kompot, mürəbbə, povidlo, şirə, püre, meyvə qurusu və s. hazırlanır.
Almanın və ondan hazırlanan müxtəlif konserv məhsullarının ürək zəifliyinə, qanazlığına, xroniki mədə-bağırsaq xəstəliklərinə, eləcə də vitamin azlığına çox yaxşı müalicəvi təsiri olur.
Azərbaycanın Quba rayonu əsas almaçılıq rayonu sayılır. Burada müxtəlif növ almalar yetişdirlir. Son dövrlər Quba regional aqrar elm mərkəzi tərəfindən “Frazer” layihəsi çərçivəsində Fransadan gətirilmiş müxtəlif alma, gilas və armud sortlarının tingliyi salınmışdır. Bu gün Qrani Smit (Granny Smith), Fuci (Fuji), Conocold, Ağ renet, Reyn reneti, Qolden Delişes (Golden Delicious) sortlarının tingləri əkilmiş 24 hektarlıq alma bağı mövcuddur. Bununla yanaşı, daha 4,5 hektar sahədə fransız texnologiyası ilə salınmış pilot bağ becərilir ki, rayonun əsas almaçılıq kəndi kimi I və II Nügədi kəndləri daha çox tanınır.
