Faydaları diyetoloqlar tərəfindən tez-tez müzakirə edilən qulançar, çox istehlak edilməsə də, qidalanma rejimi təyin etmək istəyənlər üçün çox kafi bir alternativdir. Vitaminlər, minerallar və zülallarla zəngin olan qulançar həm də tam vitamin anbarıdır.
Birbaşa istehlakı ilə maddələr mübadiləsini tənzimləyən təsirə malik olan qulançar bir çox xəstəliklərin də həlli hesab olunur. Əgər daha əvvəl heç qulançar istehlak etməmisinizsə və ya onu birbaşa istehlak etməyi sevmirsinizsə, yalnız suyunu içərək fit və sağlam bir həyat tərzi yarada bilərsiniz.
Tərəvəz həvəskarları üçün düzgün bişirmə üsullarını tətbiq etmək, həmçinin geniş çeşiddə alternativ təklif edən qidaları yerində və vaxtında istehlak etmək vacibdir. Hər yeməkdə olduğu kimi, tərəvəzləri çox bişirmək həm onların qida dəyərini azaldır, həm də lazımi qatqı təmin etmələrinə mane olur.
Qulançar nədir?
- Zanbaqlar fəsiləsindən olan, otsu və odunsu bədəni ilə tanınan qulançar, qida dəyəri ilə seçilən bitkilər arasındadır.
- Yarpaqsız gövdəsi ilə çətin bir becərmə prosesi keçirən bitki, Aralıq dənizi ətrafında 2000 illik tarixi ilə müalicəvi bitkilərdən biridir.
- Keçmişdən günümüzə tibbdə xüsusilə kökləri və meyvələri ilə istifadə edilən qulançar bitkisinə bəzək məqsədi ilə qulançar çiçəyi adı ilə evlərdə rast gəlinir.
- Mətbəxdə ağ ətli bədəni ilə istehlak edilən qulançar, qida dəyəri ilə şorba, salat, zeytun yağı yeməkləri kimi bir çox fərqli şəkildə süfrəyə gəlir.
- Qulançar bir dəfə sınayanların fərqli aromasından vaz keçə bilməyəcəyi tərəvəzlər arasındadır.
- Qulançar qida dəyəri ilə zəngin və kalorisi yüngül olan qidadır.
- 1 qulançar orta hesabla 1 kaloridir.
- Tərkibində natrium, kalium, kalsium və dəmir var.
Qulançarın hansı faydaları var?
Qulançar xüsusilə A və C vitaminləri, selen və beta karotinlə zəngin olduğu üçün antioksidant xüsusiyyətlərə malikdir.
Antioksidantlar xərçəngdən də qoruyur. Qulançarın tərkibindəki saponin də antioksidantdır. Bu şəkildə hüceyrələrimizi oksidləşdirici stress və iltihaba qarşı qoruyur.
Saponin antikarsinogen və antiinflamatuar təsirlərə malikdir. Qulançar həm də yaxşı bir fol turşusu mənbəyi olduğundan, yeni hüceyrələrin inkişafını dəstəkləyə və xərçəng hüceyrələrinin inkişafının qarşısını ala bilər.
Yaxşı bir lif qaynağı olduğu üçün bağırsaqları qoruyur və kolon xərçənginə qarşı təsirli rol oynayır.
Qulançarın uşaq sahibi olmaq istəyən qadınlar üçün də faydalı olduğu düşünülür.
Mütəxəssislər hamilə qalmaq istəyən qadınların qulançarda olan B9 vitamini və fol turşusunun miqdarının artmasına da kömək etdiyini söyləyirlər.
Xəstəliklərə Nəzarət və Qarşısının Alınması Mərkəzləri (CDC) deyir ki, iki ümumi doğuş qüsurunun qarşısını almaq üçün gündə 400 mkq fol turşusu qəbul edilməlidir. Bir stəkan qulançarın tərkibində 35 mkq folat var, buna görə də hamilə qalmağa çalışırsınızsa, tövsiyə olunan fol turşusu miqdarını qarşılamaq üçün gündə təxminən 6 stəkan qulançar yeməlisiniz.
Qulançar harada yetişir?
🔹İqlim seçiciliyi yüksək olmayan qulançar otu xüsusilə günəşli və mülayim hava şəraitində yetişdirilə bilər.
🔹Temperatur baxımından fərqli iqlim tiplərinə uyğun bir bitki olması ilə tanınan qulançar, qışda şaxta hadisələri ilə yay istisinə tab gətirə bilən bir quruluşa malikdir.
🔹Aşağı temperatur həssaslığı ilə əkiləcək qulançar sahəsi torpaq baxımından xüsusi xüsusiyyətlərə malik deyil və müxtəlif torpaq tiplərində qulançar toxumları asanlıqla əkilir.
🔹Qulançar sərt iqlim meyarlarına malik olmadığı üçün bütün dünyada Afrika, Asiya və Aralıq dənizində becərilir.
🔹İqlim tələbi baxımından həssas olmayan, lakin istehsalı çox zəhmət tələb edən qulançar becərilməsi bir neçə il çəkən peşəkar üsullara əsaslanır.
🔹Qulançar düzgün qulluq edilərsə, çox güman ki, yay boyu dəfələrlə cücərərək bol məhsul verəcək.
Qulançarın əkim mövsümü nə vaxtdır?
- Martın əvvəlində yığılan qulançar otu mart ayından yığılaraq aprel-may aylarında marketlərdə, tərəvəzçilikdə, marketlərdə satılır.
- Yaz aylarında təzə formada asanlıqla tapılan tərəvəzə iyunun ilk həftələrinə qədər rast gəlmək mümkündür.
- Xüsusilə bazarlarda üzüm bağlarında yazın əvvəlinə kimi qulançarlı tərəvəzlər satılır.
- Mülayim iqlim şəraitində böyüyən və ilk əkindən iki il sonra məhsul verməyə başlayan qulançar tingləri yaz aylarında əkilir.
- Əkindən iki il sonra, bitki yığıldıqdan sonra 15 il ərzində tumurcuq götürülə bilər.
- Fevraldan sonra martın əvvəlində böyüməyə başlayan bitki qısa müddətdə yığılır.
