İtalyada təhsil haqqında
Maraqlı fakt olaraq qeyd etmək istərdik ki, İtaliyada orta əsrlərdə qurulmuş 17 universitet var. Ümumilikdə dünyada 73 belə universitet mövcuddur. Bundan əlavə, Avropanın ən qədim universiteti olan “Bolonya” İtaliyada yerləşir, bəzi alimlər onu dünyanın ən qədim universiteti hesab edirlər. Bu universitetin əsası 1088-ci ildə qoyulub.
İtaliyada 97 rəsmi akkreditə olunmuş universitet var ki, onların da əksəriyyəti dövlət universitetləridir – 67, 17-si özəl və tələbələrə distant təhsil verən 11 universitet var. Onların hamısı təhsil standartlarını təyin edən və onların icrasına nəzarət edən İtaliya Təhsil Nazirliyi tərəfindən tənzimlənir. Buna görə də, istənilən növ İtaliya universitetlərinə daxil olan tələbələr bərabər bilik və bacarıqlar əldə edirlər.
İtaliyada təhsil üçün universitetlərin növləri və çeşidləri
İtaliyada ali təhsili bir neçə növ müəsisə təklif edir.
Burada təhsil üç səviyyədə təşkil olunur: bakalavr, magistr və doktor.
Ali incəsənət məktəblərinə incəsənətlə bağlı rəsmi təhsil təşkilatları daxildir.
Ali Texniki İnstitutlar (İTS) bir sıra sahələrdə, o cümlədən həyat, incəsənət və istehsal texnologiyaları, İT və s. üzrə ixtisaslı mütəxəssislər hazırlayan xüsusi texniki universitetlərdir.
Bundan əlavə, İtaliyada doktorantura və postdoktorantura səviyyəsində təhsil proqramlarını təşkil edən ali məktəblər var. Ölkədə 17 belə qurum var, lakin onların hamısı fərqli statusa malikdir:
Universitetlər – Scuola Normale Superiore di Pisa, Sant’Anna Təkmilləşdirmə Məktəbi, Scuola Superiore Studi Pavia IUSS, Gran Sasso Elm İnstitutu.
Doktorantura kollecləri – Istituto italiano di scienze umane di Firenze (SUM), IMT Təkmil Araşdırmalar Məktəbi Lucca, Trieste Beynəlxalq Təkmil Araşdırmalar Məktəbi (SISSA).
Universitetlərin filialları (müstəqil statusu yoxdur). Onların sayı cəmi 11 dir – Collegio superiore dell’università di Bolonya – Bolonya Universiteti, Scuola di studi superiori dell’università degli studi di Torino – Turin Universiteti, Scuola superiore dell’università di Siena Santa Chiara – Siena Universiteti və s.
İtaliya universitetləri: proqramlar və təhsil şərtləri, xüsusiyyətləri
Dünyanın hər yerindən tələbələr tamamilə fərqli sahələrdə yüksək keyfiyyətli təhsil almaq üçün İtaliyaya gəlirlər. İncəsənət və moda ilə əlaqəli təhsil sahələri çox populyardır. İtalyan dizayn və memarlıq məktəbləri ənənəvi olaraq qlobal reytinqlərdə yer tutur. Lakin universitetlər həm də tibb və baytarlıq sahəsində güclü proqramlar təklif edir, biznes məktəbləri isə iqtisadiyyat, idarəetmə və maliyyə kursları təklif edir. Son zamanlar İT ixtisaslarına maraq artıb.
İtaliya ali təhsili Boloniya sisteminə uyğundur və aşağıdakı səviyyələri təklif edir:
Bakalavr dərəcəsi – təhsil 3 il davam edəcək.
Magistratura – 1 ildən 2 ilə qədər davam edən proqramlar.
Doktorantura – 3 ildən.
Özəl universitetlər də bir illik və ya semestr kursları kimi əlavə təhsil səviyyələri təklif edirlər. Tibb ixtisasları, hüquq proqramları kimi, 5-6 il davam edən tək bir təhsil dövrü təklif edir.
Təlim prosesində tələbələr öz layihələri üzərində fəal işləyir, qrup tapşırıqlarını yerinə yetirir, təcrübə keçir, sərgilərdə iştirak edir və ixtisaslaşmış şirkətlərlə əməkdaşlıq edirlər. İtaliya ali təhsili bütün abituriyentlərin bilməli olduğu bir sıra xüsusiyyətlərə malikdir:
Sabit təhsil planları yoxdur (bir neçə məcburi fənlər, qalanları tələbənin seçimindədir).
Tələbələrin təhsil prosesində topladıqları kreditlər sistemi (AKTS). Diplom yalnız tələb olunan sayda kredit toplandıqdan sonra verilir.
Tələbə özü öyrənir: dərslərdə iştiraka nəzarət yoxdur, bütün lazımi biliklərin yarısı məcburi ədəbiyyat, bu və ya digər fənni keçmək üçün sessiyanın seçimi ilə təmin edilir.
İmtahan biletləri yoxdur – kurs boyu təsadüfi suallar.
İtaliyada universitetlər hansı dildə tədris edir?
İtaliyanın ali təhsil müəssisələrində tədris italyan və ingilis dillərində aparılır. Çox sayda ingilisdilli proqramlar magistr dərəcəsinə malikdir, bakalavr pilləsində bir neçə sahədə təhsil ala bilərsiniz: iqtisadiyyat, tibb və biologiya elmləri, mühəndislik.
İtalyan dilində təhsil proqramların mümkün qədər geniş seçimini təmin edir. Və bu halda, bir sıra üstünlüklər var: əsas İtalyan dili qəbul üçün məcburi tələbdir. Bundan əlavə, dili öyrənmək olduqca asandır.
İtaliyada ali təhsil sahəsində son illərdə yenilik Anglo-İtalyan proqramlarının yaranması olmuşdur ki, burada birinci il təhsil ingilis dilində aparılır, lakin tələbələr paralel olaraq italyan dilini öyrənirlər və bu proqramlar ikinci kursdan davam edəcək. İstiqamət gəncdir, ona görə də İtaliyada yalnız bir neçə universitet bunu təklif edə bilər.
İtaliya universitetlərinə necə müraciət etmək olar?
Bakalavr pilləsinə qəbul üçün ən vacib meyarlardan biri 12 illik orta təhsildir. Buna görə də, cəmi 11 il təhsil almış əcnəbi abituriyentlər Foundation hazırlıq proqramını bitirməli və ya öz ölkələrində əlavə bir il universitetdə təhsil almalıdırlar.
“İtaliyada təqaüdlə necə təhsil almaq olar?” sualına cavab verməzdən əvvəl ilk növbədə “Niyə İtaliyada təhsil almalı?” sualına cavab versək daha doğru olar. Çünki son vaxtlar tələbələrin İtaliyada təhsil almağa olan maraq və tələbatının artdığını müşahidə edə bilərik.
Bəs Niyə İtaliyada Təhsil Almalı?
Bu suala ilk cavab olaraq, İtaliyanın qədim təhsil sisteminə malik olmasını qeyd etmək olar. Çünki Avropanın ilk universiteti sayılan Bologno Universiteti 1088-ci ildə təsis edilmiş və hələdə aktiv fəaliyyət göstərməkdədir. Bununla bərabər 13 və 14-cü əsrlərdə qurulan univeristetlərə Padova, Roma La Sapienza, Siena kimi universitetləridə misal göstərmək olar. Qeyd olunan bütün universitetlər dünyanın ən yaxşı universitetləri siyahısındadır. Bu ali təhsil müəssisələri Leonarda Da Vinci, Allensandro Volta, Camillo Golgi kimi dünya mədəniyyətə böyük töhfə vermiş dahiləri yetişdirmişdir. Həmin universitetlər sıralarında təhsil almaq qürur verici olmaqla yanaşı İtaliyada təhsil almaq üçün kifayət qədər vacib səbəblərdən biridir. Həmçinin dünyanın ən yaxşı 500 universiteti arasında ən çox universitetə sahib olan 3-cü Avropa ölkəsi İtaliyadır. Niyə İtaliyada təhsil almalı sualına digər cavab isə İtaliyada aşağı təhsil haqqı və geniş təqaüd imkanlarını göstərmək olar. İtaliyada universitet xərcləri ailə büdcə və gəlirinə görə müəyyən olunur. Universitetlərdə illik təhsil haqqı isə əsasən 3000-5000 avro arasındadır.
İtaliyada Necə Təqaüdlə Təhsil Almaq Olar?
İtaliyada əldə edə biləcəyiniz 3 növ təqaüd vardır. Universitet tərəfindən, İtaliya hökümətindən və əyalətdən ala biləcəyiniz təqaüdlər mövcuddur. Qeyd olunan təqaüdlərin hamısı müraciət mərhələsində eyni tələbləri qoymaqdadır. İlk olaraq sizin ailə gəlirlərinizə, daha sonra isə sizin universitet göstəricilərinizə yəni oratalama balınıza (GPA) və akademik kredit borcunuzun olub-olmamasına diqqət edilir. Təqaüdlərin miqdarı isə hər bir universitetə görə dəyişiklik göstərir.
Əyalət təqaüdləri o deməkdir ki, bildiyiniz kimi İtaliya əyalətlərdən ibarətdir. Əyalətlərin əhatə etdiyi şəhərlərdəki universitetlərdə təhsil alan tələbələrin əldə edə biləcəyi təqaüd növüdür. Məsələn, siz Torino şəhərində təhsil alırsınızsa Piemonte əyalətinin təqdim etdiyi Edisu təqaüd proqramına müraciət edə bilərsiniz. Yuxarıda qeyd olunan bütün tələblər Edisu təqaüd proqramı ilə eynilik təşkil edir.
Bakalavr üçün müraciət edən tələbələrin nəzərinə!
İtaliyada bakalavr pilləsi üzrə təhsil almaq istəyənlər 12 (on iki) illik təhsil sənədi göstərməlidirlər. Bu halda siz 11 illik orta məktəb + ən azı 1 illik kollec və ya bakalavr pilləsi üzrə təhsil alandan sonra İtaliyaya bakalavr üçün müraciət edə bilərsiniz. İtaliyada bakalavr müddəti 3 ildir (Triennale).
QEYD: Istisna olaraq Pisa Universiteti (Universita Di Pisa) 11 illik təhsillə Hazırlıq (Foundation) mərhələsinə qəbul edir və 1 illik proqramı bitirdikdən sonra tələbə universitetin təklif etdiyi istənilən bakalavr pilləsinə müraciət edə bilər.
İtalyada təhsil almaq üçün hansı sənədlər lazımdır?
QƏBUL ÜÇÜN LAZIM OLAN SƏNƏDLƏR:
1. Diplom əlavəsi (transcript) və Attestat (yalnız bakalavra gedənlər) İngilis dilinə tərcümə və notarial təsdiq (PDF)
2. Xarici pasportun nüsxəsi (PDF)
3. Europass formatda CV (ingilis dilində word formatında)
4. İngilis dilində 1 ədəd motivasiya məktubu (word formatında)
5. İngilis dilində 2 ədəd referans məktubu (PDF)
6. 3×4 foto (1 ədəd)
7. İngilis dili sertifikatı (əgər varsa)
